عروق کرونر، وظیفه ی رساندن خون اکسیژن دار به قلب را بر عهده دارند. پزشک، طی عمل آنژیو قلب و یا بعبارتی آنژیوگرافی قلب به بررسی تنگی یا انسداد (بسته شدن) عروق کرونر، همچنین، ارزیابی ساختمان و آناتومی این رگ ها می پردازد.
انسداد یا بسته شدن عروق کرونر، می تواند فرد را در معرض ابتلا به بیماری های قلبی-عروقی (CHD)، آنژین یا نارسایی قلبی و حتی حمله ی قلبی قرار دهد.
عمل آنژیو قلب چیست؟
عمل آنژیو قلب آزمایشی است که برای تشخیص انسداد و مشکلات موجود در شریان های بیمار استفاده می شود. طبق نظر انجمن جراحی عروق، آنژیوگرافی به عنوان یک استاندارد طلایی برای بررسی انسداد عروق شناخته میشود.
معمولا در آنژیوگرافی از اشعه ایکس استفاده می شود. پزشک، به وسیله یک سیم نازک و انعطاف پذیر که «کاتتر» نام دارد، ماده رنگی را به رگ های خونی فرد تزریق می کند، تا مسیر انسداد یا گرفتگی با حرکت ماده کنتراست مشخص شود. در طول این عمل، فرد تحت تأثیر داروی آرام بخش قرار دارد.
پزشک به کمک آنژیوگرافی می تواند انسداد رگ های بیمار را بررسی کرده و به دنبال بهترین راه برای درمان آنها باشد.
درمان هایی که به کمک عمل آنژیو قلب صورت می گیرد؟
پزشک می تواند طی فرایند آنژیو، برخی از گرفتگی های شریانی را درمان کند. دو روش رایج درمان در حین آنژیو عبارتند از:
1_ آنژیوگرافی با بالون
در آنژیوگرافی با بالون، ابتدا یک بالن باد نشده وارد شریان بسته می شود. زمانی که بالون در محل گرفتگی قرار گرفت، متخصص قلب و عروق، بالن را باد می کند. این کار باعث گشاد شدن گرفتگی و رفع شدن انباشتگی های روی دیواره می شود. سپس، پزشک بالن را خالی کرده و آن را از شریان خارج می کند.
2_ قرار دادن استنت
پس از انجام آنژیوگرافی با بالون، متخصص قلب و عروق ممکن است یک استنت را در محل مورد نظر قرار دهد. استنت، یک سیم فلزی است که وظیفه ی باز نگه داشتن شریان تنگ یا مسدود شده را بر عهده دارد.
آنژیوگرافی قلب
آنژیوگرافی قلب، نوع خاصی از آنژیوگرافی است که پزشک از آن برای بررسی وضعیت شریان های کرونری استفاده می کند.
در آنژیوگرافی قلبی، پزشک با استفاده از آزمایش اشعه ایکس، شریان های کرونری فرد را به منظور پیدا کردن گرفتگی و تنگی بررسی می کند. انسداد شریان می تواند بر اثر لخته های خون یا انباشتگی پلاک اتفاق بیفتد. موارد زیر می تواند علت انباشتگی پلاک باشد:
- کلسترول
- چربی ها
- پسماند سلولی
- کلسیم
- فیبرین (یک ماده ی لخته ساز در خون)
موارد استفاده از آنژیوگرافی قلبی
- آنژین (احساس سنگینی، تنگی و گرفتگی قفسه سینه)
- ناهنجاری های مادرزادی شریان های کرونری
- بیماری های دریچه ی قلب
- کاردیومیوپاتی (بیماری های عضلانی قلب)
آنژیوگرافی به جراح کمک میکند تا جراحی هایی مانند: آنژیوپلاستی، عمل بای پس قلبی و یا جراحی دریچه های قلب را به بهترین نحو ممکن انجام دهد.
مراحل انجام آنژیوگرافی قلب
برای آنژیوگرافی قلب نیازی به بیهوشی نیست. متخصص قلب و عروق داروهایی برای ریلکس کردن بیمار در نظر می گیرد. سپس، مراحل آنژیوگرافی قلب آغاز می شود:
- بیمار روی تخت دراز می کشد
- متخصص قلب و عروق، قسمتی از دست، کشاله ی ران، یا گردن بیمار را به صورت موضعی بی حس می کند
- با استفاده از اشعه ایکس، متخصص، یک کاتتر را از نقطه ی بی حس شده، وارد شریان بیمار می کند. کاتتر، یک سیم بلند، نازک و انعطاف پذیر می باشد. بیمار ممکن است فشار خفیفی در زمان ورود کاتتر به بدن احساس کند
- سپس، پزشک کاتتر را به شریان های کرونری می رساند
- پزشک ماده کنتراست را از طریق کاتتر به بدن تزریق می کند تا شریان ها در عکس برداری اشعه ایکس به وضوح دیده شوند
- پزشک سپس از قلب فرد عکس برداری کرده و این عکس ها را به منظور پیدا کردن گرفتگی ها بررسی می کند
- در صورتی که هر گونه گرفتگی رویت شد، پزشک ممکن است عمل آنژیوپلاستی را انجام دهد
- پس از اتمام آنژیوگرافی قلب، کاتتر از بدن خارج می شود
- متخصص یا پرستار، پس از خروج کاتتر، محل خروج را تحت فشار قرار می دهند تا از خونریزی احتمالی مطمئن شوند
- بعد از آنژیوگرافی قلب، بیمار برای چند ساعت در بیمارستان تحت نظر قرار می گیرد
مراقبت های بعد از عمل آنژیو قلب
بعد از اتمام آنژیوگرافی قلب، فرد نباید به تنهایی بیمارستان را ترک کند. علت این امر وجود داروهای آرامبخش و مواد بیهوشی در بدن فرد می باشد.
بیمار باید به مدت یک یا 2 روز بعد از عمل، از استحمام خودداری کند. همچنین، به مدت یک هفته از بلند کردن اجسام سنگین بپرهیزد.
ممکن است ناحیه ای که کاتتر از آن وارد بدن شما شده است، دچار درد یا کبودی شود. البته، در صورت داشتن هر یک از علائم زیر، باید بلافاصله به پزشک مراجعه کنید:
- خونریزی مداوم
- افزایش التهاب محل ورود کاتتر با گذر زمان
- مشکلات گردش خون در دست یا پا
عوارض آنژیوگرافی
هرچند، آنژیوگرافی قلب معمولاً آثار جانبی جدی به همراه ندارد، اما خطر بروز موارد زیر وجود دارد:
- خونریزی
- آلرژی به ماده کنتراست
- عفونت
- آسیب به رگ های خونی
- ضربان قلب نامنظم
- لخته شدن خون
- آسیب به کلیه
- تجمع مایعات در اطراف قلب
- خطر جزئی حمله قلبی یا سکته مغزی
تفاوت بین آنژیوگرافی قلب و سی تی آنژیو
سی تی آنژیوگرافی، نوعی دیگر از آزمایش های تشخیصی مربوط به رگ های خونی می باشد. طی سی تی، پزشک چندین عکس اشعه ایکس از بدن فرد تهیه می کند. تعداد بالای عکس های اشعه ی ایکس به پزشک اجازه می دهد تا در قیاس با آنژیوگرافی قلب، تصویر دقیق تری از رگ های خونی ترسیم کند.
سی تی اسکن، همچنین به پزشک اجازه می دهد تا ساختار رگ های خونی بیمار را در دو یا سه بعد بازسازی کند. سی تی اسکن، روشی غیر تهاجمی بوده و خطرات کمتری را نسبت به آنژیوگرافی قلبی دارد. اما طی فرآیند آنژیوگرافی امکان درمان در لحظه در صورت نیاز وجود دارد. البته سی تی آنژیو شامل عوارض جانبی زیر نیز هست:
- در موارد نادر، ایجاد سرطان در ادامه ی زندگی به علت شدت اشعه
- عکس العمل آلرژیک به رنگ عکس برداری کنتراست
- آسیب به کلیه
- آسیب به پوست، رگ های خونی و اعصاب