سی تی آنژیو قلب (CT)، نوعی آزمایش عکس برداری بوده، که در آن، شریان هایی که به قلب، خون رسانی می کنند، مورد بررسی قرار می گیرد. این آزمایش به منظور تشخیص علت درد قفسه سینه، گرفتگی عروق و یا سایر علائم مشابه تجویز می شود. سی تی آنژیو به وسیله ی دستگاه اشعه ایکس قوی، از قلب و شریان های خونی عکس برداری می کند. این فرایند، بدون نیاز به جراحت بوده و پس از آن، شما نیاز به استراحت ندارید.
علت انجام سی تی آنژیو قلب
سی تی آنژیو غالباً برای بررسی شریان های بسته یا تنگ شده در قلب شما (بیماری شریان های کرونری) استفاده می شود. اما پزشک می تواند از این روش برای بررسی و تشخیص سایر مشکلات قلبی نیز استفاده کند.
تفاوت سی تی آنژیو و آنژیوگرافی
آنژیوگرافی کرونری ( آنژیوپلاستی)، رایج ترین روش برای تشخیص استنوسیس شریان کرونری، یا تنگی رگ هایی است که ممکن است نیاز به فنر یا جراحی بای پس داشته باشند. در این موارد، این روش می تواند برای تشخیص و درمان، به طور همزمان در یک جلسه استفاده شود. عکس های این روش، بسیار دقیق و با جزئیات واضح ارائه می شود. این روش، به بیمارانی که دارای علائم معمول بوده و در خطر بالای بیماری شریان کرونری قرار دارند، پیشنهاد می شود.
از طرفی سی تی آنژیو، سریع، دقیق و نسبتاً بدون درد است، و با ارائه ی نتایجی نسبتاً دقیق به پزشک کمک می کند تا برای بیمارانی که مشکل شدیدی ندارند، با دقت 95 الی 99% تشخیص درست را ارائه دهد. این روش برای بیمارانی که دارای علائم غیر معمول بوده و در خطر کمتری از بیماری قرار دارند، روشی مطمئن برای رد کردن احتمال بیماری شریان کرونری محسوب می شود. از این رو نیاز به روش های داخلی مثل آنژیوگرافی را از بین برده و در مواقع مناسب، راهی مطمئن محسوب می شود.
آماده شدن برای سی تی آنژیو قلب
پزشک، قبل از انجام سی تی آنژیو دستورات لازم را برای شما تجویز می کند. شما می توانید ضمن مراجعه ی تنها به مطب، بعد از عمل هم بدون نیاز به کمک، به خانه برگردید.
معمولاً، توصیه می شود که حدود 4 ساعت قبل از عکس برداری، هیچ غذایی نخورید. شما می توانید آب بنوشید اما به مدت 12 ساعت قبل از عمل، هیچ نوشیدنی کافئین داری نباید مصرف کنید. زیرا کافئین می تواند ضربان قلب را بالا ببرد و در نتیجه، گرفتن عکس با وضوح بالا دشوار خواهد شد.
داروهای مصرفی خود را به پزشک اطلاع دهید. ممکن است از شما خواسته شود که قبل از آزمایش به طور موقت، مصرف بعضی از دارو ها را قطع کنید. در صورتی که احتمال آلرژی به رنگ آزمایش وجود داشته باشد، پزشک سعی می کند با تجویز داروهای استروئیدی، 12 ساعت قبل از عکس برداری، احتمال حساسیت را کاهش دهد.
قبل از انجام سی تی آژیو
پزشک ممکن است برای پایین آوردن ضربان قلب، از شما بخواهد داروهای مسدود کننده ی بتا مصرف کنید. این کار سبب بالا رفتن وضوح عکس سی تی آنژیو می شود. در صورتی که در گذشته سابقه ی عوارض جانبی برای مصرف مسدود کننده های بتا داشته اید، آن را با پزشک در میان بگذارید.
همچنین، ممکن است برای باز کردن شریان های کرونری، به شما نیترو گلیسیرین داده شود. عکس برداری سی تی آنژیو می تواند به کمک نوعی رنگ به نام کنتراست، که به شفاف تر نشان دادن رگ ها کمک می کند، انجام می شود. اگر به این رنگ ها حساسیت دارید، برای پایین آوردن خطر بروز آلرژی، به شما داروهایی داده می شود.
حین فرآیند سی تی آنژیو
در زمان عکس برداری، به شما داروهای بی حسی داده خواهد شد و سپس تکنیسین یک IV را وارد دست یا بازوی شما می کند. رنگ، از طریق این IV وارد بدن شما می شود. همچنین، برچسب هایی به نام الکترود، برای بررسی ضربان قلب، روی سینه ی شما نصب خواهد شد.
شما روی یک تخت بلند دراز کشیده، و وارد دستگاهی تونل مانند می شوید. اگر در فضاهای بسته احساس ترس یا ناراحتی می کنید، پزشک می تواند با تجویز داروهای آرام بخش، از اضطراب شما کم کند. طی عکس برداری، شما باید ثابت مانده و نفس خود را در زمان های اعلام شده حبس کنید. هر حرکتی می تواند موجب تار شدن عکس ها شود.
تکنیسین، ماشین سی تی آنژیو را از اتاقی جداگانه که با دیواری شیشه ای که به دستگاه اشراف دارد، کنترل می کند. شما و تکنیسین از طریق سیستم صوتی با هم حرف می زنید. هرچند زمان دقیق عکس برداری، به تنهایی حدود 5 ثانیه طول می کشد، اما یک جلسه و کل فرایند می تواند تا 1 ساعت طول بکشد.
دکتر سید خلیل فروزان نیا جراح قلب