آرتریت تاکایاسو (tah-kah-YAH-sooz ahr-tuh-RIE-tis) به انگلیسی : Takayasu arteritis یک نوع نادر واسکولیت است، گروهی از اختلالات که باعث التهاب عروق خونی می شود. در آرتریت تاکایاسو، التهاب به شریان آئورت و شاخه‌های اصلی آن آسیب می‌رساند.
این بیماری می تواند منجر به تنگ یا مسدود شدن شریان ها یا ضعیف شدن دیواره های شریان شود که ممکن است برآمدگی (آنوریسم) و پارگی ایجاد کند. همچنین می تواند منجر به درد بازو یا درد قفسه سینه، فشار خون بالا و در نهایت نارسایی قلبی یا سکته قلبی شود.
اگر علائمی ندارید، ممکن است نیازی به درمان نداشته باشید. اما اکثر افراد مبتلا به این بیماری برای کنترل التهاب در رگ ها و جلوگیری از عوارض به دارو نیاز دارند. حتی با درمان، عودها شایع هستند و علائم ممکن است مجدد ظاهر شوند و مجدد ناپدید شوند .
آرتریت تاکایاسو (همچنین بیماری تاکایاسو، بیماری بدون نبض یا TAK نیز نامیده می شود) یک شکل غیر معمول واسکولیت یا التهاب در رگ های خونی است. شریان‌های آسیب‌دیده شامل شریان‌هایی هستند که خون را به بازوها می‌رسانند و از طریق گردن عبور می‌کنند تا خون را به مغز برسانند.
در آرتریت تاکایاسو، التهاب به شریان ها آسیب می‌رساند و قسمت‌هایی از آن‌ها را ضعیف و کشیده می‌کند. این می تواند منجر به آنوریسم شود. شریان ها همچنین می توانند ملتهب و باریک شوند و در نتیجه جریان خون محدود شود. همچنین، رگ های خونی می توانند به طور کامل مسدود شوند (به نام انسداد). به ندرت ممکن است شریان هایی که جریان خون را به قلب، روده ها، کلیه ها و پاها تامین می کنند درگیر شوند.
علائم آرتریت تاکایاسو
علائم و نشانه های آرتریت تاکایاسو اغلب در دو مرحله رخ می دهد.
مرحله 1
در مرحله اول، احتمالاً با موارد زیر احساس ناخوشایندی خواهید داشت:
- خستگی
- کاهش وزن ناخواسته
- درد عضلانی و مفاصل
- تب خفیف که گاهی با تعریق شبانه همراه است
همه افراد این علائم و نشانه های اولیه را ندارند. ممکن است سال‌ها قبل از اینکه متوجه شوید مشکلی وجود دارد، التهاب به شریان‌ها آسیب برساند.
مرحله 2
در مرحله دوم، التهاب باعث تنگ شدن شریان ها می شود، بنابراین خون و اکسیژن کمتر و مواد مغذی کمتری به اندام ها و بافت های بدن می رسد. علائم و نشانه های مرحله 2 ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- ضعف یا درد در اندام ها
- نبض ضعیف، مشکل در گرفتن فشار خون یا اختلاف فشار خون بین بازوها
- سبکی سر، سرگیجه یا غش
- سردرد یا تغییرات بینایی
- مشکلات حافظه یا مشکل در تفکر
- درد قفسه سینه یا تنگی نفس
- فشار خون بالا
- اسهال یا خون در مدفوع
- گلبول های قرمز بسیار کم (کم خونی)
علت آرتریت تاکایاسو
علت دقیق TAK ناشناخته است. آرتریت تاکایاسو ممکن است یک وضعیت خودایمنی باشد، به این معنی که سیستم ایمنی بدن به بافت سالم آسیب می رساند . محققان فکر می کنند برخی از موارد آرتریت تاکایاسو ممکن است از ژنی باشد که از والدین دریافت می شود. وقتی آن ژن خاص هم از پدر و هم مادر به ارث برده شود، می تواند این بیماری و علائم آن را نشان دهد .
عوامل خطر
آرتریت تاکایاسو عمدتاً دختران و زنان زیر 40 سال را مبتلا می کند. این اختلال در سراسر جهان رخ می دهد، اما در آسیا شایع تر است. گاهی اوقات این وضعیت در خانواده ها ایجاد می شود. محققان ژن های خاص مرتبط با آرتریت تاکایاسو را شناسایی کرده اند.
تشخیص و آزمایشات آرتریت تاکایاسو
آرتریت تاکایاسو چگونه تشخیص داده می شود؟
تشخیص آرتریت تاکایاسو توسط پزشک بر اساس ترکیبی از عوامل است، از جمله:
تاریخچه پزشکی و معاینه فیزیکی کامل ، برای حذف سایر بیماری هایی که ممکن است علائم مشابهی داشته باشند.
استفاده از عکس اشعه ایکس
روش های تشخیص تنگی عروق خونی یا آنوریسم.
چه آزمایشاتی برای تشخیص آرتریت تاکایاسو انجام می شود؟
چندین آزمایش می تواند به پزشک در تشخیص کمک کند، از جمله:
تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI )
توموگرافی کامپیوتری (سی تی اسکن)
توموگرافی گسیل پوزیترون (PET)
اولتراسوند
عوارض آرتریت تاکایاسو
سخت شدن و باریک شدن رگ های خونی که می تواند باعث کاهش جریان خون به اندام ها و بافت ها شود.
فشار خون بالا معمولاً در نتیجه کاهش جریان خون به کلیه‌ها است.
التهاب قلب، که ممکن است عضله قلب یا دریچه های قلب را تحت تاثیر قرار دهد.
نارسایی قلبی به دلیل فشار خون بالا، التهاب قلب
سکته مغزی
حمله ایسکمیک گذرا (TIA) که به آن سکته کوچک نیز می گویند. حمله ایسکمیک گذرا (TIA) به عنوان یک علامت هشدار دهنده عمل می کند زیرا علائمی شبیه به سکته مغزی ایجاد می کند اما آسیب دائمی ایجاد نمی کند.
آنوریسم در آئورت
حمله قلبی، که ممکن است در نتیجه کاهش جریان خون به قلب رخ دهد.
درمان آرتریت تاکایاسو
داروها می توانند به کنترل التهاب کمک کنند، اما برخی از افراد ممکن است به جراحی نیاز داشته باشند.
کورتیکواستروئیدها مانند پردنیزون (Rayos® یا Sterapred®) یا پردنیزولون (Flo-Pred® یا Orapred®) رایج ترین درمان ها برای TAK هستند.
به طور کلی، حدود 25٪ از افرادی که به آرتریت تاکایاسو مبتلا هستند، بدون استفاده مداوم از دارو نمی توانند بیماری خود را به طور کامل مدیریت کنند. حدود نیمی از افراد مبتلا به آرتریت تاکایاسو باید شغل خود را اصلاح کنند. اما حدود 25 درصد از افراد مبتلا به این بیماری سبک زندگی کاملاً طبیعی دارند. طبق آمارها 25 درصد دیگر مجبور شدند در فعالیت های خود تغییراتی ایجاد کنند. بیماران باید معاینات منظم داشته باشند و در صورت نیاز داروهای خود را تنظیم کنند.
چه زمانی باید به اورژانس مراجعه کنم؟ اگر موارد زیر را دارید سریعا به اورژانس زنگ بزنید .
درد قفسه سینه.
دشواری در تنفس.
نبض ضعیف.
علائم سکته مغزی.
