تاکی کاردی به این معنی است که ضربان قلب شما بسیار سریعتر از حد طبیعی است. تاکی کاردی یک اصطلاح پزشکی برای ضربان قلب بیش از 100 ضربه در دقیقه است. برخی از انواع تاکی کاردی جدی نیستند و به راحتی قابل درمان هستند، در حالی که برخی دیگر میتوانند تهدید کننده زندگی بیمار باشند. بسیاری از انواع ریتمهای نامنظم قلب (آریتمی) میتوانند باعث تاکی کاردی شوند.
ضربان قلب سریع همیشه نگرانکننده نیست. به عنوان مثال، ضربان قلب معمولا در طول ورزش یا در پاسخ به استرس افزایش مییابد.
تاکی کاردی ممکن است هیچ علامت یا عارضهای ایجاد نکند. اما در صورت عدم درمان، برخی از انواع تاکی کاردی میتواند منجر به مشکلات جدی سلامتی، از جمله نارسایی قلبی، سکته مغزی یا مرگ ناگهانی قلبی شود.
درمان تاکی کاردی ممکن است شامل تمرینهای خاص، دارو، کاردیوورژن یا جراحی برای کنترل ضربان قلب سریع باشد.
در این مقاله به بررسی تاکی کاردی، علت و درمان و همچنین زمان مناسب مراجعه به پزشک میپردازیم.
تاکی کاردی (ضربان قلب سریع) چیست؟
وظیفه قلب شما پمپاژ خون است. این امر به حرکت اکسیژن و مواد مغذی در سراسر بدن شما کمک میکند. همچنین به بدن شما کمک میکند تا با پمپاژ خون به ریهها، کلیهها و سایر اندامهای شما از شر مواد زائد خلاص شود.
اما گاهی اوقات قلب خیلی سریع پمپاژ میکند. به این حالت تاکی کاردی میگویند که ممکن است در حین ورزش یا به عنوان پاسخی به استرس طبیعی باشد اما ممکن است یک ریتم غیر طبیعی نیز باشد که باعث ضربان سریع قلب میشود.
انواع تاکی کاردی چیست؟
انواع مختلفی از تاکی کاردی وجود دارد. تاکی کاردی سینوسی به افزایش معمول ضربان قلب اشاره دارد که اغلب در اثر ورزش یا استرس ایجاد میشود.
سایر انواع تاکی کاردی بر اساس بخشی از قلب که مسئول ضربان سریع قلب است و علت آن، دستهبندی میشوند. انواع شایع تاکی کاردی ناشی از ریتم نامنظم قلب (آریتمی) عبارتند از:
فیبریلاسیون دهلیزی (A-fib)
فیبریلاسیون دهلیزی شایعترین نوع تاکی کاردی است. سیگنالهای الکتریکی نامنظم در حفرههای فوقانی قلب (دهلیزها) باعث افزایش سرعت ضربان قلب میشود. فیبریلاسیون دهلیزی ممکن است موقتی باشد، اما برخی از آنها تا درمان نشوند، بهبود نمییابند.
فلوتر دهلیزی
فلوتر دهلیزی شبیه فیبریلاسیون دهلیزی است، اما ضربان قلب در آن منظمتر است. موارد مبتلا به فلوتر دهلیزی ممکن است خود به خود از بین بروند یا نیاز به درمان داشته باشند. افرادی که فلاتر دهلیزی دارند اغلب اوقات فیبریلاسیون دهلیزی نیز دارند.
تاکی کاردی بطنی
این نوع آریتمی در حفرههای پایینی قلب (بطنها) آغاز میشود. ضربان قلب سریع اجازه نمیدهد بطن ها به درستی پر و منقبض شوند تا خون کافی را به بدن پمپاژ کنند. حملههای تاکی کاردی بطنی ممکن است کوتاه بوده و فقط چند ثانیه طول بکشد، بدون اینکه آسیبی به همراه داشته باشد. اما حملههایی که بیش از چند ثانیه طول بکشد میتواند تهدید کننده زندگی باشد.
تاکی کاردی فوق بطنی (SVT)
تاکی کاردی فوق بطنی یک اصطلاح گسترده است که شامل آریتمیهایی است که از بالای بطنها شروع میشود. تاکی کاردی فوق بطنی باعث ایجاد حملههایی از ضربان قلب (تپش قلب) میشود که به طور ناگهانی شروع و پایان مییابد.
فیبریلاسیون بطنی
سیگنالهای الکتریکی سریع و پر هرج و مرج باعث میشوند بطنها به جای انقباض به صورت هماهنگ، دچار لرزش شوند. اگر ریتم قلب در عرض چند دقیقه بازیابی نشود، این مشکل جدی میتواند منجر به مرگ شود. اکثر افرادی که فیبریلاسیون بطنی دارند، یک بیماری قلبی زمینهای دارند یا شوکهای جدی را تجربه کردهاند، مانند برخورد صاعقه.
گاهی اوقات تاکی کاردی طبیعی است. تاکی کاردی سینوسی روشی است که توسط آن بدن به عوامل استرسزا مانند تب، ترس، اضطراب و ورزش شدید پاسخ میدهد. این نوع تاکی کاردی معمولا نگرانکننده نیست.
اما گاهی اوقات تاکی کاردی نشانه یک مشکل جدی است. آریتمی یکی از عوامل خطر اصلی سکته مغزی است.
علل تاکی کاردی غیر طبیعی عبارتند از:
- کاهش حجم گلبولهای قرمز خون (کم خونی) که اغلب در اثر خونریزی ایجاد میشود
- مصرف برخی از داروها
- مشکلات غده تیروئید
- حمله قلبی
- سایر مشکلات قلبی
- تب
- مصرف زیاد الکل
- سطوح بالای کافئین
- فشار خون بالا یا پایین
- عدم تعادل مواد الکترولیتی در خون مانند پتاسیم، سدیم، کلسیم و منیزیم
- سیگار کشیدن
- استفاده از داروهای غیرقانونی، از جمله محرکهایی مانند کوکائین یا مت آمفتامین
تاکی کاردی سینوسی که هیچ دلیل پزشکی زمینهای ندارد، معمولا هیچ عواقبی نیز ندارد و هر چیزی که باعث ایجاد آن شده است در نهایت برطرف میشود و قلب به حالت عادی باز میگردد.
سایر انواع تاکی کاردی، در صورت عدم درمان، میتواند منجر به موارد زیر شود:
علائم تاکی کاردی چیست؟
وقتی قلب خیلی سریع میتپد، ممکن است خون کافی را به بقیه بدن پمپاژ نکند. در نتیجه، اندامها و بافتها ممکن است اکسیژن کافی دریافت نکنند.
به طور کلی، تاکی کاردی ممکن است منجر به علائم و نشانههای زیر شود:
- تپش قلب
- درد قفسه سینه
- غش (سنکوپ)
- سبکی سر
- ضربان نبض سریع
- تنگی نفس
تشخیص تاکی کاردی
اگر متوجه تپش قلب یا ضربان نامنظم قلب خود شدید، باید به پزشک مراجعه کنید. پزشک با شما صحبت میکند و شما را معاینه مینماید.
آزمایشهای تشخیص تاکی کاردی عبارتند از:
- الکتروکاردیوگرام (ECG): بررسی میکند که سیگنالهای الکتریکی قلب شما چقدر کارآمد هستند.
- تست ورزش: نحوه واکنش قلب شما به سطوح مختلف فعالیت بدنی را بررسی میکند.
- هولتر مانیتور: مانیتور ریتم ضربان قلب که به مدت 24 ساعت ضربان قلب را ثبت میکند.
- اکوکاردیوگرام: نوعی سونوگرافی که ساختار دریچههای قلب، دیوارهها و حفرههای قلب را بررسی میکند.
درمان تاکی کاردی
درمان تاکی کاردی به نوع آن بستگی دارد، اما میتواند شامل موارد زیر باشد:
- تغییر در سبک زندگی
- کاهش استرس
- مصرف کمتر کافئین یا الکل
- ترک سیگار
- داشتن خواب کافی
- داروهایی برای کند کردن قلب
- داروهایی برای جلوگیری از ریتم غیر طبیعی
- درمان مشکلات پزشکی که منجر به ریتم غیر طبیعی میشود (مانند درمان مشکل تیروئید)
برخی از افراد به الکتروشوک نیاز دارند تا قلب را به ریتم مناسب برسانند. برخی به حذف با امواج رادیویی نیاز دارند، یک روش جراحی که قسمتهای کوچکی از قلب را که باعث ایجاد مشکلات سیگنال الکتریکی میشود، غیرفعال میکند.
برخی از افراد مبتلا به تاکی کاردی هیچ علامتی ندارند. در این وضعیت، تاکی کاردی ممکن است زمانی کشف شود که یک معاینه فیزیکی یا آزمایشات قلب به دلایل دیگری انجام شود.
عوامل متعددی میتواند باعث تاکی کاردی شود. اگر احساس میکنید قلبتان خیلی سریع میتپد، حتما به پزشک مراجعه کنید.
اگر تنگی نفس، ضعف، سرگیجه، سبکی سر، غش و درد یا ناراحتی قفسه سینه دارید، هر چه سریعتر به دنبال کمک پزشکی باشید.
نوعی از تاکی کاردی به نام فیبریلاسیون بطنی میتواند باعث کاهش شدید فشار خون شود. در این حالت قلب در عرض چند ثانیه دچار فروپاشی میشود. در زمان کمی تنفس و نبض فرد مبتلا قطع می شود. اگر این اتفاق افتاد، موارد زیر را انجام دهید:
- با 125 تماس بگیرید.
- اگر شما یا کسی در اطرافتان آموزش احیای قلبی ریوی دیدهاید، آن را برای بیمار انجام دهید. احیای قلبی ریوی میتواند به حفظ جریان خون به اندامها کمک کند تا زمانی که شوک الکتریکی (دفیبریلاسیون) ایجاد شود.
- اگر آموزش احیای قلبی ریوی ندیدهاید و نگران حال بیمار هستید، آن را فقط با دست انجام دهید. به شدت و با سرعت 100 تا 120 فشار در دقیقه به مرکز قفسه سینه وارد کنید تا زمانی که امدادگران بیایند. شما نیازی به انجام تنفس نجات ندارید.
- اگر الکتروشوک خارجی خودکار (AED) در نزدیکی شما موجود است، از شخصی بخواهید دستگاه را برای شما بیاورد و سپس دستورالعملهای آن را انجام دهید. AED یک دستگاه دفیبریلاسیون قابل حمل است که میتواند یک شوک برای تنظیم مجدد ریتم قلب وارد کند. برای استفاده از دستگاه نیازی به آموزش نیست. AED به شما خواهد گفت که چه کاری انجام دهید. این وسیله طوری طراحی شده است که فقط در صورت نیاز شوک ایجاد کند.