عمل قلب باز و فنر قلب، روش های درمانی هستند که برای درمان شریان‌های مسدود شده یا رسوب گرفته بکار می‌روند. شریان‌ها به رگ‌هایی گفته می‌شوند که حامل خون سرشار از اکسیژن در سرتاسر بدن هستند و مسئولیت انتقال خون اکسیژن دار به همه اعضا، از مغز تا انگشتان پا را بر عهده دارند. اما سوال اینجاست، عمل قلب باز بهتر است یا فنر زدن؟
فنر قلب چیست؟
فنر قلب، یک روش درمانی است که در آن یک کاتتر (نوعی لوله ظریف) که در سر خود بالون دارد، از طریق یک برش کوچک در ران یا دست به سمت محل انسداد شریان هدایت می‌شود. زمانی که بالون به محل می‌رسد، باد می‌شود و بدین ترتیب موجب گشاد تر شدن شریان باریک شده می‌شود. در اغلب موارد، پزشک برای بهبود وضع بیمار از استنت استفاده می‌کند، استنت لوله ای مشبک، فلزی یا پلاستیکی است که از طریق کاتتر در درون شریان تنگ شده قرار می‌گیرد تا خطر انسداد مجدد به حداقل برسد.
عمل قلب باز چیست؟
در جراحی بای پس یا عمل قلب باز، جراح بخشی از یکی از رگ‌های سالم فرد را جدا می‌کند، این جداسازی ممکن است از دیواره قفسه سینه یا ساق پای بیمار انجام شود. در ادامه این جراحی، رگ جداشده به بالا و پایین رگ مسدود شده پیوند داده می‌شود تا گذرگاه جدیدی برای جریان خون ایجاد شود. در نتیجه، جریان خون بخش مسدود شده را دور می‌زند و خونرسانی طبیعی قلب مجددا برقرار می شود.
عمل قلب باز بهتر است یا فنر قلب؟
برای بسیاری از افراد، انتخاب یکی از این روش‌ها دغدغه مهمی محسوب می‌شود. در این جا می‌خواهیم مشخص کنیم که کدام یک از این دو روش بهترین تاثیر درمانی، برای پلاک‌های ناشی از کلسترول که شریان کرونری را مسدود کرده اند و جریان خون به بخشی از ماهیچه های قلب را محدود کرده اند، خواهد داشت.
برای این سوال، هیچ پاسخ شفافی وجود ندارد. پاسخ به این سوال به وضعیت بیمار وابسته است. اما باید مشخص شود:
1_ چه تعدادی از شریان‌های بیمار مسدود شده اند، انسداد‌های ایجاد شده در کدام بخش قرار دارند، سلامت عمومی بیمار چه وضعیتی دارد و بیمار چه ترجیحاتی برای ادامه زندگی خود دارد.
2_ تعریف از بهترین روش نیز باید مشخص شود، این که کدام روش دوام بیشتری دارد، کدام روش زمان بهبود کوتاه تری دارد، کدام روش مشکلات کمتری را برای فرد ایجاد می‌کند یا بیشترین میزان زنده ماندن فرد در کدام روش رخ می‌دهد در تعریف بهترین روش درمانی موثر هستند.
در نگاه اول، آنژیوپلاستی (فنر) به همراه استنت گذاری برنده اصلی این بررسی به نظر می‌رسد. آنژیوپلاستی تنها به برش کوچکی در ناحیه کشاله ران پا، بی حسی موضعی، یک شبانه روز استراحت در بیمارستان و زمان بهبود نسبتا کوتاهی نیاز دارد. در مقابل، جراحی بای پس (عمل قلب باز) نیازمند باز کردن سینه، بی هوشی کامل، چندین روز استراحت در بیمارستان و چندین هفته مراقبت برای بهبودی کامل خواهد بود.
این تفاوت‌ها یکی از دلایلی هستند که تعداد بالای عمل‌های آنژیوپلاستی (1.3 میلیون جراحی در ایالات متحده آمریکا) را در مقایسه با عمل قلب باز (470 هزار جراحی) توجیه می‌کنند. از سوی دیگر جراحی بای پس برنده رقابت از نظر دوام و آزادی از دردهای قفسه سینه بعدی خواهد بود، همچنین در جراحی بای پس افراد کمتری به تکرار جراحی نسبت به آنژیوپلاستی نیاز پیدا می‌کنند.
درمان گرفتگی عروق کرونری
برای درمان انسدادهایی که در یک شریان کرونری رخ داده اند و پیچیدگی آن چنانی ندارند، آنژیوپلاستی اولین انتخاب برای بیشتر متخصصان قلب و بیماران آنها محسوب می‌شود. این روش سریع است، درد کمی به همراه دارد و باعث می‌شود بیمار ظرف مدت کوتاهی به فعالیت‌های معمول زندگی خود باز گردانده شود. بخش بزرگی از مطالعات نشان می‌دهند که زنده ماندن پس از آنژیوپلاستی به همان اندازه جراحی‌های بای پس خواهد بود.
از طرف دیگر راحتی آنژیوپلاستی مشکلاتی را نیز به همراه دارد. تقریبا یک چهارم افرادی که این عمل را انجام می‌دهند در چند سال آینده به تکرار آن یا در بعضی موارد به جراحی بای پس نیاز پیدا می‌کنند.
چه زمانی عمل قلب باز بهترین راه حل است؟
برای مدت زیادی عمل قلب باز به عنوان تنها راه حل برای کسانی که:
- انسداد دو یا سه شریان کرونری
- انسداد نقطه اتصال دو شریان
- انسداد در قلبی که مشکل پمپاژ در بطن سمت چپ دارد
- درمان کسانی که دیابت یا بیماری‌های کلیوی دارند
شناخته می‌شده است. لازم به ذکر است با توجه به پیشرفت های اخیر تکنیک های آنژیوپلاستی (فنر)، استفاده از این روش برای درمان بیماری های ذکر شده افزایش یافته است.
مقایسه این دو روش درمانی دشوار است، زیرا مطالعات دقیق کمی به بررسی و مقایسه این روش‌ها در هر کدام از این شرایط پیچیده پرداخته اند. با این حال اطلاعاتی از منابع دیگر در این مورد وجود دارند. برای مثال اطلاعات جمع آوری شده در یک بررسی در ایالت نیویورک که 17000 جراحی بای پس و آنژیوپلاستی در سال‌های 2003 و 2004 را در بیمارستان‌های ایالتی بررسی کرده اند مسائل جالبی را نشان می‌دهند.
در این مطالعه، پژوهشگران مرگ فوری بعد از این جراحی‌ها، مرگ در هجده ماه پس از جراحی و حمله قلبی در درون این هجده ماه را برای این دو روش مقایسه کرده اند. این بررسی در 24 ژانویه 2008 در ژورنال پزشکی نیوانگلند و با عنوان “جراحی بهتر از استنت برای چندین انسداد عمل می‌کند” منتشر شده است. با این حال، عنوان این مقاله کل ماجرا را منتقل نمی‌کند.
بررسی نشان می‌دهد جراحی بای پس عملکرد بهتری داشته است، با این حال این تفاوت چندان قابل توجه نیست. تقریبا عملکرد بهتر جراحی بای پس در 18 ماه پس از جراحی، چیزی حدود 1.6 تا 2 درصد بهتر بوده است. البته نباید این تفاوت ناچیز نادیده گرفته شود، زیرا میلیون‌ها نفر در سال به انجام این عمل‌ها می‌پردازند.
تفاوت بین عمل قلب باز و فنر
تفاوت اصلی میان این دو روش درمانی، در نیاز به تکرار عمل‌ها بوده است. میان افرادی که در ابتدا به انجام آنژیوپلاستی پرداخته اند، سی درصد به جراحی بعدی در هجده ماه بعد از جراحی نیاز پیدا کرده اند، در حالی که این عدد برای گروهی که جراحی بای پس داشته اند پنج درصد بوده است. این بررسی زمانی صورت گرفته است که استفاده از استنت‌های دارویی در بالاترین سطح ممکن بوده است. بنابرین می‌توان از این اطلاعات برای تحلیل شرایط امروز این جراحی‌ها نیز استفاده کرد.
باید دقت داشت که متخصصان قلب و بیماران با مشورت با یکدیگر روش درمانی خود را انتخاب می‌کنند. این موضوع می‌تواند نتیجه این تصمیم را به سمت استفاده از جراحی بای پس سوق دهد، زیرا پزشکان در بعضی موارد برای بیماران با وضعیت شکننده تر یا کسانی که با انجام جراحی شانس فوت آنها افزایش می‌یابد، آنژیوپلاستی را تجویز می‌کنند.
در حال حاضر پاسخ دقیقی برای اینکه عمل قلب باز بهتر است یا فنر وجود ندارد. با این حال محققان در حال بررسی بالینی وضع موجود هستند. در حال حاضر، سه بررسی و آزمایش مستمر وجود دارند که در حال بررسی آثار بلند مدت و کوتاه مدت آنژیوپلاستی و جراحی بای پس برای بیماری‌های پیچیده یا چند رگی شریان کرونری هستند.
تا زمانی که پاسخ دقیقی برای این سوالات فراهم شود، می‌توان گفت نتایج آنژیوپلاستی و عمل قلب باز به حدی نزدیک هستند که فرد می‌تواند بسته به شرایط خود میان آنها انتخاب کند. البته در این فرآیند بیمار قطعا باید با پزشک معالج در مورد پیشنهاد روش مناسب مشورت کند و بهتر است نظر پزشکان متخصص دیگر را نیز برای یافتن بهترین روش درمانی جویا شود.
“در یک مطالعه بر روی نتایج آنژیوپلاستی و جراحی بای پس مشخص شد برای جراحی‌های پیچیده، جراحی بای پس با اختلاف ناچیزی نتایج بهتری دارد.”عمل قلب باز بهتر است یا فنر قلب؟
| جراحی بای پس | آنژیوپلاستی |
درصد افرادی که هجده ماه پس از جراحی زنده مانده اند و حمله قلبی نداشته اند. | ||
انسداد سه رگ | 96 درصد | 94.6 درصد |
انسداد دو رگ | 94.5 درصد | 92.5 درصد |
درصد افرادی که به تکرار جراحی در هجده ماه نیاز پیدا کرده اند. | 5.1 درصد | 30.6 درصد |
بعد از سکته ی قلبی چه باید کرد؟
اگر بیمار حمله قلبی داشته است، آنژیوپلاستی اورژانسی یا جراحی بای پس بهترین انتخاب ممکن محسوب می‌شود. البته کسانی که درد قفسه سینه خفیفی دارند که به واسطه فعالیت فیزیکی ایجاد می‌شود (آنژین) یا شریان کرونری آنها باریک شده است ولی علامتی ایجاد نمی‌کند، ممکن است این دو عمل برای آنها بهترین انتخاب ممکن نباشد.
درمان دارویی حمله قلبی
برای این افراد، پیش از حضور در اتاق عمل، پزشکان ابتدا از رویکردهای دارویی استفاده می‌کنند:
ممکن است پزشک داروهایی را برای جلوگیری یا کاهش مشکل آنژین تجویز کند تا بدین ترتیب از قلب و رگ‌های خونی محافظت کند و کلسترول خوب HDL افزایش پیدا کند، همچنین پزشک ممکن است راه حل‌هایی را برای بهبود رژیم غذایی و تمرینات ورزشی خاصی را برای بهبود وضع بیمار تجویز کند.
رویکردهای دارویی همواره برای درمان رگ‌های مسدود شده استفاده می‌شوند. این رویکردها بخشی از ادامه درمان بعد از آنژیوپلاستی یا جراحی بای پس نیز محسوب می‌شوند. آنژیوپلاستی پلاک را فشرده می‌کند و بای پس انسداد را دور می‌زند، ولی هیچ کدام از این دو روش نمی‌توانند مانع از انسداد شرایین شوند. درمان دارویی با تصلب شرایین مبارزه می‌کند. بدون درمان دارویی، شکل گیری پلاک در بدن ادامه پیدا می‌کند و وضعیت بیمار بدتر می‌شود.
برای کسانی که مشکل آنژین پایدار یا شریان کرونری مسدود شده ولی آرامی دارند، درمان دارویی می‌تواند به اندازه آنژیوپلاستی مفید باشد. درمان دارویی به پرهیز از ریسک کوچک اما واقعی مشکلات ناشی از آنژیوپلاستی یا جراحی بای پس کمک می‌کند. این مشکلات احتمالی مسائلی نظیر عفونت تا سکته و یا حتی مرگ را در بر می‌گیرند.
یکی از مطالعات نشان می‌دهد که استفاده از فنر در کنار درمان دارویی لزوما نتیجه بهتری از فقط درمان دارویی برای جلوگیری از حملات قلبی و افزایش طول عمر افراد به همراه ندارد. این یعنی، آنژیوپلاستی یکی از انتخاب‌های در اختیار بیمار محسوب می‌شود و همواره ضرورتی برای وضعیت پایدار آنژین محسوب نمی‌شود.
موضوع دیگری که باید به آن توجه شود این است که فرد چگونه مصرف داروهایی نظیر آسپرین را برای یک سال پس از قرار دادن استنت مدیریت می‌کند. این داروها برای پیشگیری از ایجاد ناگهانی لخته‌های مرگ بار در اطراف استنت ضرورت دارند.
با این حال این داروها می‌توانند مشکلاتی برای معده ایجاد کنند یا خونریزی داخلی دستگاه گوارشی خصوصا برای افرادی که از داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (نظیر ایبوبروفن) استفاده می‌کنند به همراه داشته باشند. بعلاوه بعضی از پزشکان ترجیح می‌دهند بیمار در صورت نیاز به عمل جراحی دیگری داروهای خود را متوقف نکند که خود همین موضوع ریسک خونریزی را در حین جراحی های دیگر افزایش می دهد. لذا پیش از پذیرش آنژیوپلاستی با استنت دارویی، مطمئن شوید که پزشک راه حل‌هایی برای محافظت از استنت در صورت نیاز به جراحی‌های دیگر در اختیار شما قرار دهد.
دکتر سیدخلیل فروزان نیا فوق تخصص جراحی قلب
علی
چهارشنبه ۱۲ شهریور ۹۹( 3 سال پیش)
تعداد بازدید: 184
مشاهده پرسش
