نقص دیواره دهلیزی یک نقص مادرزادی است که در آن یک سوراخ در دیواره ی، بین حفره های فوقانی قلب، (دهلیزها) وجود دارد که اصطلاحا به آن سوراخ قلب می گویند. سوال اینجاست آیا سوراخ بودن قلب نوزاد خطرناک است؟
در یک مطالعه در سال 2019 در ایالات متحده، محققان تخمین زدند که سالانه حدود 2111 نوزاد با نقص دیواره دهلیزی متولد می شوند. به عبارت دیگر، از هر 18859 نوزادی که سالانه در ایالات متحده متولد می شوند، تقریباً 1 کودک با نقص دیواره دهلیزی یا سوراخ بودن قلب به دنیا می آید.
سوراخ قلب نوزاد چیست؟
نقص دیواره ی دهلیزی یا سوراخ قلب نوعی نقص مادرزادی در قلب است که در آن یک سوراخ، در دیواره ی بین حفره های فوقانی قلب،( دهلیزها) وجود دارد. اندازه ی این سوراخ متفاوت است. در برخی موارد این سوراخ خود به خود بسته می شود، اما در برخی دیگر ممکن است، نیاز به جراحی داشته باشد.
در حین تشکیل قلب کودک در دوران بارداری، به طور معمول چندین سوراخ در دیواره ی حفره های فوقانی قلب وجود دارد که این سوراخ ها معمولاً در دوران بارداری یا اندکی پس از تولد بسته می شوند.
اگر یکی از این دهانه ها بسته نشود، سوراخ باقی می ماند که به آن نقص دیواره ی دهلیزی گفته می شود. این حفره حجم خون ریه ها را افزایش می دهد و با گذشت زمان ممکن است به عروق خونی ریه آسیب برساند. آسیب به عروق خونی در ریه ها ممکن است در بزرگسالی مشکلاتی مانند: فشار خون بالا در ریه ها و نارسایی قلبی ایجاد کند. سایر مشکلات ممکن است شامل ضربان غیر طبیعی قلب و افزایش خطر سکته مغزی باشد.
دلایل سوراخ بودن قلب نوزاد
متاسفانه علت سوراخ بودن قلب در بیشتر نوزادان ناشناخته است. برخی از نوزادان به دلیل تغییر در ژن یا کروموزوم هایشان دچار نقص قلبی می شوند. همچنین تصور می شود که این نوع نقایص قلبی، ناشی از ترکیب ژن با عوامل خطرزا باشد، مواردی مانند دارو ها، مواد خوراکی، نوشیدنی ها یا مواردی که مادر در محیط با آنها در تماس است، بر این عارضه موثر می باشند.
سوراخ بودن قلب نوزاد چه زمانی تشخیص داده می شود؟
نقص دیواره دهلیزی ممکن است در دوران بارداری یا پس از تولد کودک تشخیص داد. اما در بسیاری از موارد، حتی ممکن است تا بزرگسالی تشخیص داده نشود.
1- در دوران بارداری
در دوران بارداری، آزمایشات غربالگری (آزمایشات قبل از تولد) برای بررسی نقص های مادرزادی و سایر بیماری ها انجام می شود. سوراخ بودن قلب نوزاد ممکن است طی سونوگرافی دیده شود، اما به اندازه سوراخ و محل آن بستگی دارد. در صورت مشکوک بودن به نقص دیواره دهلیزی، یک متخصص باید تشخیص آن را تأیید کند.
2- بعد از تولد نوزاد
نقص دیواره دهلیزی در بدو تولد وجود دارد، اما در بسیاری از نوزادان هیچ علامت و نشانه ای ایجاد نمی کند. علائم و نشانه های نقص دیواره دهلیزی بزرگ یا درمان نشده ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- عفونت های مکرر تنفسی یا ریوی
- اشکال در تنفس
- خسته شدن هنگام تغذیه (نوزادان)
- تنگی نفس هنگام فعالیت یا ورزش
- احساس تپش قلب
- سوفل قلبی، یا صدای مورمور که با استتوسکوپ شنیده می شود
- تورم پاها، مچ پاها یا ناحیه معده
- سکته
ممکن است نقص دیواره دهلیزی تا بزرگسالی تشخیص داده نشود. یکی از رایج ترین راه های یافتن نقص دیواره دهلیزی، تشخیص سوفل هنگام گوش دادن به قلب فرد با استتوسکوپ است. اگر سوفل شنیده شود یا علائم یا نشانه های دیگری وجود داشته باشد، پزشک ممکن است یک یا چند آزمایش برای تأیید تشخیص را درخواست کند. رایج ترین آزمایش اکوکاردیوگرام است.
نحوه بستن سوراخ قلب
درمان نقص دیواره دهلیزی به سن تشخیص، تعداد یا جدی بودن علائم، اندازه سوراخ و وجود سایر بیماری ها بستگی دارد. گاهی برای ترمیم سوراخ قلب نوزاد، به جراحی نیاز است. برخی اوقات داروهایی برای کمک به درمان علائم تجویز می شود. اما در کل هیچ دارویی شناخته نشده است که بتواند سوراخ را ترمیم کند.
اگر در کودک نقص دیواره دهلیزی تشخیص داده شود، ممکن است پزشک آن را برای مدتی کنترل کند تا بررسی کند که سوراخ خود به خود بسته می شود یا خیر. در این دوره، پزشک علائم فرد را با دارو درمان می کند. پزشک برای کودکی که نقص دیواره دهلیزی بزرگ دارد، حتی اگر علائم کمی وجود داشته باشد، برای جلوگیری از مشکلات بعدی، جراحی را پیشنهاد می کند. جراحی ممکن است برای بزرگسالانی که علائم زیاد یا شدید دارند، نیز توصیه شود.
بستن سوراخ ممکن است در طی کاتتریزاسیون قلبی یا جراحی قلب باز انجام شود. بعد از این مراحل، مراقبت های بعدی به اندازه سوراخ، سن فرد و اینکه فرد نقایص مادرزادی دیگری دارد بستگی دارد.