به پارگی (برش) در دیواره شریان اصلیِ بدنه ی آئورت، دایسکشن آئورت می گویند. وظیفه ی آئورت ارسال خون از قلب به بقیه بدن است. بروز پارگی در آئورت باعث می شود که خون به لایه ی سوم آئورت وارد شود. این مسئله باعث کاهش میزان، ارسال اکسیژن و مواد مغذی لازم برای اعضای بدن شما می شود.
با گذشت زمان، پارگی به وجود آمده می تواند بر عملکرد مغز، ریه ها، بازوها، پاها و قلب شما تاثیر بگذارد. بروز این عوارض بستگی به جایی دارد که آئورت شما دچار پارگی شده است.
نحوه ی درمان این عارضه، بستگی به جایی دارد که پارگی در آن ایجاد شده است. اگر پارگی در آئورت صعودی (سرخ رگ بزرگ) باشد، به احتمال زیاد به عمل جراحی احتیاج خواهید داشت (سرخرگ بزرگ یا آئورت بالارو، بخشی از آئورت است که از قفسه سینه به سمت سر شما بالا می رود).
مهمترین عوامل خطر دایسکشن آئورت
- فشار خون بالا 🔔
- صدمات ناشی از حوادث و یا تصادف 🔔
- .شرایط ژنتیکی که از طریق نسبت خانوادگی منتقل می شود 🔔
- مشکلات ساختاری قلب 🔔
- سیگار کشیدن 🔔
در چه صورت به عمل جراحی ترمیم دایسکشن آئورت نیاز می شود؟
اگر دایسکشن آئورت در آئورت بالارو قرار داشته باشد، ممکن است زندگی فرد را به طور جدی تحت تاثیر قرار دهد. آئورت بالارو بخشی ازآئورت است که از قفسه ی سینه به سمت سر بالا می رود. جراح باید دایسکشن ایجاد شده در آئورت بالارو را در اسرع وقت ترمیم کند.
برای ترمیم دایسکشن آئورت دو روش جراحی ممکن وجود دارد:
- عمل جراحی قلب باز
- جراحی اندو واسکولار (حالت تهاجمی کمتری دارد)
اگر به اندازه ی کافی توان تحمل عمل قلب باز را نداشته باشید و همچنین اگر دایسکشن در آئورت پایین رو باشد، ممکن است از روش جراحی اندو واسکولار برای ترمیم دایسکشن استفاده شود. آئورت پایین رو بخشی از آئورت است که از قفسه ی سینه و شکم به سمت پایین می رود. اما مشکلی که وجود دارد این است که روش دوم در همه ی بیمارستان ها ارائه داده نمی شود.
خطرات عمل جراحی ترمیم دایسکشن آئورت چیست؟
عمل جراحی ترمیم دایسکشن آئورت مانند هر جراحی دیگری ممکن است عوارضی داشته باشد. برخی از عوارض این عمل جراحی ممکن است شامل موارد ذکر شده در زیر باشد:
❌ سکته
❌ حمله قلبی
❌ عفونت ریه
❌ خون ریزی داخلی
❌ خطرات ناشی از بی حسی
❌ مرگ
بسته به وضعیت پزشکی خاصی که دارید، ممکن است با خطرات دیگری نیز مواجه شوید.
بهتر است قبل از انجام این عمل جراحی، در مورد هر گونه نگرانی ای که دارید حتما با یک ارائه دهنده ی خدمات درمانی و یا پزشک خود صحبت کنید.
توصیه های مهم قبل از عمل جراحی ترمیم دایسکشن آئورت
برخی از این داروها ممکن است باعث به وجود آمدن مشکلاتی در حین عمل جراحی و یا تشدید خونریزی شوند. قبل از جراحی دایسکشن آئورت، حتما در مورد موارد ذکر شده در زیر با پزشک خود صحبت کنید و اطلاعات لازم را به او بدهید:
✅ حساسیت به دارو و هر مواد دیگر
✅ اگر دندان شل دارید، پل دندان و یا تاج دندان دارید و یا دندان های شما تحت درمان پزشکی خاصی است.
✅ در مورد تمام داروهای مصرفی خود (اعم از داروهای دارای نسخه و بدون نسخه) به جراح قلب، اطلاع دهید.
✅ همچنین اگر از انواع ویتامین ها، داروهای گیاهی و یا دیگر مکمل ها استفاده می کنید، پزشک خود را در جریان قرار دهید.
آیا آنوریسم شکمی مشکلی جدی است؟
مراحل عمل جراحی ترمیم دایسکشن آئورت
عمل جراحی ترمیم دایسکشن آئورت بسیار پیچیده است. جراح می تواند به شما توضیح دهد که در عمل جراحی دایسکشن آئورت چه اتفاقی رخ می دهد.
موارد ذکر شده در زیر، نمونه ای از نحوه ی انجام این عمل جراحی است:
💉 برای این که در حین عمل جراحی دردی را احساس نکنید و در طول دوره ی عمل جراحی کاملا خواب باشید، شما را با بیهوشی عمومی، بیهوش می کنند.
👁 تمام علائم حیاتی شما در طول عمل جراحی، مانند ضربان قلب و فشار خون شما به دقت مشاهده و بررسی می شود.
در یک عمل جراحی سنتی قلب باز:
✅ جراح یک برش در سینه یا شکم شما ایجاد می کند. محل دقیق ایجاد برش، بستگی به محل دایسکشن آئورت شما دارد.
✅ یک دستگاه بای پس قلبی باعث پمپاژ خون در قلب و ریه های شما خواهد شد.
✅ هنگامی که جراح، دایسکشن (پارگی) را در آئورت پیدا کرد، پیوندهای مصنوعی را جایگزین قسمت های آسیب دیده آئورت می کند. اگر دریچه آئورت آسیب دیده باشد، جراح ممکن است یک دریچه ی مصنوعی نیز جایگزین کند.
✅ هنگامی که جراح قلب، ترمیم های لازم را بر روی آئورت انجام داد، دستگاه بای پس قلب را برداشته و دایسکشن آئورت را می بندد.
برای روش اندو واسکولار:
✅ جراح قلب، پیوند مصنوعی را به انتهای یک لوله کاتتر وصل می کند.
✅ این پیوند مصنوعی از فلز و یا پلی استر ساخته شده است. سپس جراح، کاتتر را از طریق یک شریان، در پای شما قرار می دهد.
✅ با استفاده از تصاویر اشعه ایکس به عنوان راهنما، جراح قلب، پیوند را از طریق شریان به قسمت آسیب دیده آئورت هدایت می کند تا آن را ترمیم کند. برای یافتن بهترین محل برای قرار دادن پیوند و جایگزین کردن صحیح آن ممکن است از پرتوی ایکس (محیط کنتراست) استفاده شود.
✅در نهایت کاتتر را بیرون آورده، برش را می بندند و یک پانسمان کوچک روی آن قرار می دهند.
مراقبت های پزشکی بعد از عمل جراحی ترمیم دایسکشن آئورت
در بیمارستان:
جهت بهبودی حتی ممکن شما حداقل به یک ماه استراحت کامل احتیاج داشته باشید. اما برای هفته اول در بیمارستان خواهید ماند. معمولا در بخش مراقبت های ویژه (ICU) هستید، تا زمانی که علائم حیاتی شما پایدار شود. پس از این که علائم حیاتی شما پایدار شد، برای ادامه ی روند بهبودی، به بخش منتقل می شوید.
در طول مدت زمان بستری در بیمارستان، ممکن است به شما داروهای ضد تهوع، مسکن و آرام بخش داده شود. طوری برنامه ریزی کنید که تنها به خانه نروید و حتما شخصی شما را به خانه برساند.
با شرایطی که دارید، ممکن است رانندگی برای شما اصلا خوب نباشد. در رابطه با این که چه زمانی می توانید دوباره رانندگی کنید، حتما با پزشک خود صحبت کنید.
در خانه:
اگر عمل جراحی قلب باز داشته باشید، ممکن است چندین ماه طول بکشد تا بهبود یابید و دوباره انرژی و توان خود را به طور کامل باز یابید. برنامه ریزی کنید تا درچندین ماه اول پس از جراحی قلب باز، به خوبی استراحت کنید و کالری و مواد مغذی کافی بخورید تا انرژی خود را دوباره به دست آورید.
به احتمال زیاد دکتر برای شما داروهای فشار خون تجویز خواهد کرد. باید مد نظر داشته باشید که فشار خون بالا به دیواره ی قلب و دایسکشن آئورت فشار وارد می کند.
اگر عمل جراحی شما شامل تعویض دریچه ی آئورت بوده است، پزشک شما ممکن است داروهای رقیق کننده ی خون نیز برای شما تجویز کند تا خطر لخته شدن خون را کاهش دهد.
دوره ی بهبودی و نقاهت برای جراحی اندوواسکولار معمولا کوتاه تر است. اما این نوع جراحی ممکن است عوارض و مشکلاتی هم در پی داشته باشد. این عوارض و مشکلات ممکن است شامل نشت خون از بخش پیوند باشد. شاید لازم باشد برای بررسی این مشکل هر شش ماه یکبار با پزشک خود ملاقات کنید.
مراقبت های حیاتی بعد از عمل جراحی:
پس از عمل جراحی ترمیم دایسکشن آئورت، در انجام فعالیت های بدنی شدید و ورزش باید به شدت احتیاط کنید. انجام این فعالیت ها می توانند به دیواره ی آئورت شما فشار وارد کند. با وارد شدن فشار بر دیواره ی آئورت، میزان خطر آسیب دیدگی آئورت نیز افزایش می یابد. ورزش ملایم و یا به نسبت با فشار متوسط معمولا بهتر است.
اگر سیگار می کشید، هر چه سریع تر سیگار را ترک کنید. ترک سیگار باعث می شود تا نتیجه ی عمل موفقیت آمیزتر باشد و بهبودی، سریع تر رخ دهد. داروهای خود را درست همان گونه که پزشک تجویز کرده است، به طور دقیق و منظم مصرف کنید.
برای بررسی چگونگی بهبودی و چگونگی عمل جراحی، به طور مرتب پزشک خود را در وقت های معین شده ملاقات کنید. در طی دوره ی نقاهت و بهبودی، حتما برش ایجاد شده روی بدن خود را مورد بررسی قرار دهید تا در صورت بروز مشکل، حتما در اسرع وقت به پزشک خود مراجعه کنید.
مشاوره از پزشک جراح
در صورت تجربه ی هر کدام از موارد زیر، حتما با پزشک خود مشورت کنید:
- در صورتی که برش (جای عمل جراحی) شما دردناک تر، قرمزتر یا متورم شود.
- در صورتی که برش دچار ترشح شده باشد.
- در صورتی که تب ۳۸ درجه سانتی گراد یا بالاتر دارید.
دکتر سید خلیل فروزان نیا جراح قلب