آنوریسم شکمی یک ورم یا برآمدگی بر روی دیواره ای از آئورت در قفسه سینه است که به دلیل تضعیف بافت جداره عروق به وجود می آید. این شرایط می تواند علائم متعددی را به همراه داشته باشد که گاهی اوقات مرگبار و خطرناک هستند. به دلیل خطرناک و جدی بودن مشکلات آنوریسم شکمی، تشخیص به موقع، درمان و مراقبت های بعد از عمل آنوریسم شکمی بسیار ضروری است.
آیا آنوریسم شکمی مشکلی جدی است؟
این بیماری معمولا هر سال ۱۵ هزار نفر را در ایالات متحده آمریکا تحت تاثیر قرار می دهد و به عنوان سیزدهمین علت مرگ و میر در افراد است. تحقیقات نشان داده اند احتمال مرگ در بیمارانی که آنوریسم شکمی خود در آئورت را درمان نکرده اند، به احتمال زیاد به خاطر آنوریسم خود از دنیا رفته اند.
علائم و نشانه های آنوریسم شکمی
متاسفانه بیشتر آنوریسم های شکمی بدون علامت و نشانه خاصی هستند. به همین دلیل معمولا تا پاره شدن آنوریسم آنوریسم، علائم خاصی بروز نمی دهد.
با این حال بیشتر آنوریسم ها به شکل کاملا تصادفی و زمانی که بیمار برای دیگر بیماری ها و مشکلات آزمایش سی تی اسکن یا ام آر آی انجام می دهد، تشخیص داده می شود.
آنوریسم شکمی آئورت اگر سرعت رشد زیادی داشته باشد، ممکن است دردی را در ناحیه شکم، پهلو یا قفسه سینه ایجاد کند. در برخی موارد نادر، وقتی فرد آنوریسم شکمی آئورت داشته باشد، یک توده ضربان دار ممکن است در ناحیه شکم احساس شود.
آنوریسم شریان زانو ممکن است منجر به درد ساق پا، گرفتگی و حس ناراحتی (در حین راه رفتن) و یا بروز یک توده ضربان دار در ناحیه ساق پا شود.
درمان آنوریسم شکمی
بیشتر آنوریسم های شریانی در صورتی که زود تشخیص داده شوند و اندازه آن ها کوچک باشد، با صبر و مراقبت، درمان می شوند. در این بازه زمانی، آنوریسم به اندازه ای بزرگ نیست که بخواهید با عمل جراحی آن را برطرف کنید؛ چرا که مزایای ترمیم آنوریسم با اندازه کوچک، نسبت به معایب و خطرات همراه با آن کمتر است.
پس از این که آنوریسم در بدن به اندازه کافی رشد کرده و به اندازه قابل توجهی رسید و ریسک پاره شدن آنوریسم وجود داشت، مزایای درمان کردن آنوریسم بسیار بیشتر از ریسک ها و عوارض جانبی عمل جراحی یا عدم درمان آنوریسم خواهند بود.
پس از این که آنوریسم به اندازه ای بزرگ شود که خطر پاره شدن آنوریسم آن به وجود بیاید، گزینه های مختلفی در زمینه جراحی وجود دارند که با توجه به فاکتور های مختلف، یکی از آن ها توسط جراح قلب برای درمان انتخاب می شود:
- سن بیمار، تاریخچه سلامت بدنی و عمل های جراحی، وضعیت کنونی سلامت
- نوع آنوریسم، موقعیت و اندازه آن
- آناتومی، شکل آئورت و شریان های متصل به آئورت به سمت ارگان های احشایی و پاها
1- جراحی باز آنوریسم
پروسه درمانی مرسوم و تهاجمی درمان آنوریسم شامل باز کردن حفره شکمی در حوزه آنوریسم آئورت شکمی و دوختن یک پیوند مصنوعی در داخل آنوریسم و اتصال آن به شریان بالایی می شود. با این کار می توان از پاره شدن آنوریسم آنوریسم جلوگیری کرد.
2- ترمیم اندوواسکولار
روش درمانی ترمیم اندوواسکولار شامل استفاده از کاتتر و وارد شدن آن به کشاله ران می شود و شباهت زیادی به پروسه درمانی آئورتوگرام دارد. با این حال، از کاتتر استفاده شده و یک پیوند استنت وارد آنوریسم می شود.
ترمیم اندوواسکولار آنوریسم ها نیازی به برش های بزرگ جراحی ندارد و مدت زمان بهبودی بیمار پس از آن بسیار کمتر از روش های مرسوم و سنتی جراحی است.
تمامی آنوریسم ها برای ترمیم اندوواسکولار مناسب نیستند. با این حال، جراحان در استفاده از روش های درمانی متنوع برای آنوریسم، مهارت و تخصص کافی را دارند.
ریسک عمل جراحی آنوریسم آئورت چه هستند؟
عوارض جانبی پس از عمل جراحی آنوریسم شکمی ممکن است شامل موارد زیر شوند:
⛔ حمله قلبی
⛔ ضربان قلب نامنظم
⛔ خون ریزی
⛔ سکته
⛔ فلج شدن به دلیل آسیب نخاعی
⛔ عفونت پیوند
⛔ آسیب کلیه
مراقبت های بعد از عمل آنوریسم شکمی
شما می توانید انتظار داشته باشید که برش جراحی برای چند هفته درد داشته باشد. پزشک حدود ۵ تا ۱۰ روز پس از عمل، بخیه ها را از محل برش شما خارج می کند. برای چند هفته پس از جراحی شما نسبت به حالت معمول، بیشتر احساس خستگی دارید. احتمالاً پس از ۴ تا ۶ هفته میتوانید بسیاری از فعالیت های معمولی خود را انجام دهید. اما احتمالا ۲ تا ۳ ماه طول می کشد تا کاملا بهبود پیدا کنید.
به مدت ۶ هفته، باید از انجام فعالیت های شدید و بلند کردن اجسام سنگین اجتناب کنید. گرچه این فعالیت ها به پیوند آئورت شما آسیب نمی رساند، اما ممکن است مشکلاتی را برای برش شکمی شما ایجاد کنند. برخی از افراد در طول دوران بهبودی پس از این عمل جراحی احساس ناراحتی یا احساسات بیشتری نسبت به حالت عادی دارند. این وضعیت ممکن است تا ۶ هفته پس از جراحی باقی بماند.
در صورت ادامه ناراحتی یا نگرانی در مورد کیفیت احساسی که دارید، با پزشک خود مشورت کنید. درمان و سایر حمایت ها می تواند به شما کمک کند تا احساس بهتری داشته باشید. حتماً به دندانپزشک و پزشک خود درمورد عمل پیوندی که انجام داده اید بگویید. این مهم است زیرا ممکن است قبل از انجام برخی از اقدامات درمانی برای جلوگیری از عفونت، نیاز به مصرف آنتی بیوتیک داشته باشید.
مراقبت های بعد از عمل آنوریسم شکمی در منزل
- زمانی که احساس خستگی می کنید استراحت کنید. خواب کافی به بهبودی شما کمک می کند.
- هر روز قدم بزنید. هر روز بر تعداد قدم های خود بیافزایید و کم کم مقدار راه رفتن خود را افزایش دهید. پیاده روی جریان خون را افزایش می دهد و از ذات الریه و یبوست جلوگیری می کند.
- به مدت ۶ هفته یا تا زمانی که پزشک شما اجازه نداده است از فعالیت های سنگین مانند دوچرخه سواری، دویدن، وزنه برداری یا ورزش هوازی که ممکن است بر محل برش شما فشار وارد کند، اجتناب کنید.
- به مدت ۶ هفته از بلند کردن هر چیزی که باعث اعمال فشار می شود خودداری کنید. این¬ چیزها ممکن است شامل یک کودک، کیسه های مواد غذایی و ظروف شیر، یک کیف یا کوله پشتی سنگین، جای گربه یا کیسه های غذای سگ یا جاروبرقی باشد.
- هنگام سرفه یا تنفس عمیق، بالشی را بر روی محل برش نگه دارید. این کار از شکم شما حمایت می کند و درد شما را کاهش می دهد.
- تمرینات تنفسی را در خانه طبق دستور پزشک انجام دهید. این کار به جلوگیری از ذات الریه کمک می کند.
- درمورد زمان شروع رانندگی با پزشک خود مشورت کنید.
- ممکن است طبق معمول دوش گرفته و محل برش را خشک کنید. اما تا ۲ هفته اول یا تا زمانی که پزشک به شما اجازه دهد خوب نیست حمام کنید.
- احتمالاً باید حداقل ۴ تا ۶ هفته از محل کار خود مرخصی بگیرید. البته این حالت به نوع کار شما و احساس شما بستگی دارد.
- در مورد زمان مناسب برای برقراری رابطه جنسی با پزشک خود مشورت کنید.
رژیم غذایی بعد از عمل آنوریسم شکمی
1_ می توانید رژیم غذایی معمول خود را داشته باشید. اگر معده شما ناراحت است، غذاهای کم چرب مانند برنج ساده، مرغ کبابی، نان تست و ماست را امتحان کنید.
2_ ممکن است مثل همیشه اشتها نداشته باشید، یا طعم غذا مانند همیشه خوب نباشد. این حالت شایع است و معمولاً حدود ۴ هفته پس از جراحی بهتر می شود. اگر تمایلی به غذا خوردن ندارید، ممکن است بخواهید غذای جایگزین مایع را برای دریافت کالری و پروتئین اضافی بنوشید. این کار می تواند به شما در حفظ قدرت بدنی و جلوگیری از کاهش وزن کمک کند.
3_ زیاد آب بنوشید (حتی اگر پزشک شما نگفته است).
4_ ممکن است پس از جراحی متوجه شوید که حرکات روده شما منظم نیست. این وضعیت طبیعی است. سعی کنید که از یبوست و کشیدگی روده ای ناشی از آن جلوگیری کنید. می توانید این کار را با مصرف روزانه مکمل های فیبر دار انجام دهید. اگر پس از دو روز هیچ اجابت مزاجی نداشتید از پزشک خود درباره مصرف یک ملین ضعیف مشورت بگیرید.
◼ مدت زمان بهبود و نقاهت پس از جراحی آنوریسم شکمی معمولا چقدر است؟
مدت زمان بستری بودن در بیمارستان پس ازعمل جراحی آنوریسم شکمی به شرایط بیمار و پروسه درمانی انجام شده، بستگی دارد. اما معمولا به ۷ روز زمان نیاز است. بیشتر افراد حداقل به ۴ الی ۶ هفته زمان نیاز دارند تا به خوبی بهبود پیدا کنند.
اگر آنوریسم شما بزرگ بوده و نیاز به درمان دیگر مشکلات در حین آن وجود داشته باشد و یا مشکلات دیگری نظیر قلب، ریه یا بیماری کلیه دارید، مدت زمان بهبود ۲ تا ۳ ماه خواهد بود.
پس از انجام عمل جراحی برای آنوریسم، پیشنهاد می شود سبک زندگی سالمی برای قلب خود در پیش بگیرید. تیم پزشکی دکتر خلیل فروزان نیا در این زمینه اطلاعات کافی را در اختیارتان قرار می دهد.
برای مشاوره رایگان با دکتر خلیل فروزان نیا جراح قلب روی پرسش از دکتر کلیک کنید.