افسردگی بعد از عمل جراحی قلب
بعد از عمل قلب باز بعضی از بیماران کمی افسرده میشوند که این یک احساس طبیعی است و ممکن است میزان زیادی از انرژی شما صرف فائق شدن بر احساسات ترس و نگرانی در این مورد شود. بعضی از بیماران حتی ممکن است گریه کنند و یا دچار کابوسهای شبانه شوند.
عده ای از بیماران نیز دچار ضعف حافظه شده و نمیتوانند حافظه خود را بخوبی متمرکز سازند و از این جهت ممکن است احساس نارضایتی و شرمندگی داشته باشند.
باید توجه داشته باشید که تمام این احساسات پس از طی دوران بهبودی شما خاتمه می یابد. اگر ۴ تا ۶ هفته پس از عمل هنوز این احساسات در شما وجود دارد بهتر است این مسئله را با پزشک خود مطرح و از ایشان کمک بخواهید.
تغییرات جسمانی شما پس از عمل جراحی قلب
پس از عمل جراحی تعداد زیادی از بیماران دچار ضعف عمومی جسمی میشوند که دوران بهبودی از آن معمولا ۶-۴ هفته بطول میانجامد و در طی این مدت به تدریج شما توانایی قبلی خود را باز خواهید یافت.
در اولین روزهای ورود به منزل فعالیت شما بایستی نظیر فعالیتهایی باشد که در بیمارستان انجام می دادهاید. به تدریج میتوانید فعالیت خود را کمی افزایش دهید. اعضای خانواده و یا دوستان شما ممکن است سعی کنند که شما را زیاد حمایت کنند و یا فعالیت شما را محدود سازند. میتوانید به آنها توصیه کنید که مطالب این سایت را به خوبی بخوانند و اجازه دهید آنها از محدوده فعالیتی شما آگاه شوند تا بدانند چه حد فعالیت برای شما مفید است.
برای انجام کارهای خود برنامه ریزی کنید به طوری که سبب ایجاد خستگی شدید جسمی نشود زیرا با وجود اینکه فعالیت برای عملکرد قلب مفید است ولی میزان زیاد آن در بیمار جراحی شده مضر میباشد. ضمنا نداشتن فعالیت هم سبب آسیبهای غیرقابل جبران به بیمار خواهد شد.
تغذیه بعد از عمل جراحی قلب
ممکن است بعد از عمل شما برای چندین هفته دچار بی اشتهایی شوید، در این زمان بهتر است غذا را با حجم کم و وعده بیشتر همراه با اضافه کردن ادویه و یا ترشیجات مصرف کنید.
در ماه اول از مواد غذایی حاوی ویتامینها از جمله ویتامین C و پروتئینها جهت تسریع بهبود زخم استفاده کنید. از غذاهای کم چرب و کم نمک استفاده کنید. در صورت ابتلا به یبوست میتوانید از میوه، سبزی، کاهو، لوبیا و غذاهای پر فیبر استفاده کنید.
بیمارانی که تعویض دریچه انجام دادهاند و وارفارین مصرف میکنند به توضیحات ذکر شده در قسمت مربوط به مصرف کنندگان وارفارین توجه کنند. بیماران دیابتی لازم است با میزان مصرف مواد غذایی و انسولین مناسب سطح قند خون خود را در حد نرمال نگه دارند. سعی کنید وزن خود را در حد نرمال حفظ کنید.
مصرف الکل بعد از عمل جراحی قلب
در ۶ هفته اول بعد از جراحی قلب مصرف نوشیدنیهای الکلی ممنوع است. قابل توجه بیمارانی که از قبل مصرف میکردند، فقط مجاز به مصرف روزانه ۳۵۵ میلیلیتر آبجو، ۱۱۸ میلیلیتر شراب و ۲۹ میلیلیتر نوشیدنی با الکل ۵۰ درصد در روز میباشند.
کاهش اشتها بعد از جراحی قلب
اکثر بیماران بعد از عمل کاهش اشتها دارند که به تدریج طی یک تا دو هفته بعد از عمل بهبود مییابد. اضافه کردن ادویه و ترشی به غذا میتواند به درمان کاهش اشتها کمک کند، در صورتیکه به هر دلیل بیمار نتواند از مواد غذایی به اندازه لازم استفاده نماید، مصرف مکملهای غذایی توصیه میشود.
بی خوابی بعد از عمل قلب باز
بی خوابی بعد از عمل قلب باز رایج است، و علت های مختلفی دارد که بسته به علت درمان هم متفاوت است:
- وقفه های ناشی از صداها، نور و مراقبتی است که در I.C.U دریافت می کنید
- اثرات داروهای بیهوشی
- درد طولانی ناشی از جراحی
- تغییر در برنامه روزانه شما
- خوابیدن روی کمر برای مدت طولانی (بعلت برش و بخیه عمل)
- اضطراب ناشی از حمله قلبی پس جراحی
- آپنه انسدادی خواب (OSA)، که تنفس شما را برای مدت کوتاهی در طول شب قطع می کند و به قلب هم آسیب می رساند.
یبوست بعد از عمل قلب
با توجه به شیوع بالای یبوست بعد از عمل جراحی قلب مصرف مایعات حدود دو لیتر در روز همراه با غذای پرفیبر و داشتن فعالیت فیزیکی به اندازه کافی، برای پیشگیری از یبوست بسیار کمک کننده است.
با این وجود به اکثر بیماران مصرف شربت شیرمنیزیم هر ۸ ساعت ۳۰ میلیلیتر و یا قرص سنالین روزی ۳-۱ عدد توصیه می شود. قابل توجه اینکه زور زدن بیش از حد هنگام اجابت مزاج برای بیمار میتواند خطرناک باشد.
ورزش بعد از عمل جراحی قلب
◼ فعالیت برای افزایش قدرت بدنی، جلوگیری از عوارض و افزایش سرعت بهبودی شما ضروری است. در هفته اول، زمان هربار فعالیت در منزل حدود ۱۰-۵ دقیقه و ۴-۳ بار در روز و به صورت راه رفتن باشد و در صورت عدم احساس ناراحتی یا سرگیجه هر هفته 5 دقیقه میزان فعالیت را افزایش دهید.
◼ بهتر است دو هفته اول تنها در منزل و تحت نظارت یکی از اعضای خانواده فعالیت داشته باشید و سپس فعالیت را به زمان طولانیتر و خارج از منزل افزایش دهید. ساپورت سینه و جوراب واریس حین فعالیت باید استفاده شود.
◼ لازم به ذکر است بیماران یک ماه پس از عمل، فعالیتهای سبک و سه ماه پس از عمل، فعالیتهای سنگین همانند زمان قبل از جراحی که در سلامت کامل بودهاند را میتوانند انجام دهند.
◼ جهت خواندن نماز تا حداقل یک ماه از میز و صندلی استفاده کنید.
◼ استفاده از استخر بعد از بهبود کامل زخم توصیه میشود.
◼ در ماه اول بعد از عمل بیماز مجاز به بلند کردن وزنه بیش از ۵ کیلوگرم نیست.
رابطه جنسی بعد از عمل قلب
زمانیکه بتوانید یک طبقه را بدون احساس ناراحتی بالا بروید، میتوانید روابط جنسی خود را شروع کنید که حدودا ۴-۲ هفته پس از عمل میباشد. یعنی زمانی که زخمها ترمیم شده و دردهایتان کاهش یافته است.
بهتر است در این هنگام فشاری روی دندهها وارد نشود و در صورتیکه درد و یا تنگی نفس شدید ایجاد شد بلافاصله فعالیت جنسی را متوقف نمایید.
لازم به ذکر است تقریبا در نصف تا یک سوم بیماران پس از جراحی اختلال فعالیتهای جنسی به صورت گذرا اتفاق می افتد و به مرور وضعیت بهتر خواهد شد.
رانندگی بعد از عمل قلب باز
رانندگی با وسایل نقلیه سبک یک ماه و رانندگی با وسایل نقلیه سنگین سه ماه پس از عمل مجاز است. لازم است مدت زمان نشستن پشت فرمان در ابتدا کوتاه و به تدریج زمان آن افزایش یابد.
چند روز بعد از عمل قلب میتوان استحمام کرد؟
در دو هفته اول مراجعه به منزل به صورت روزانه حمام بگیرید به طوری که طول مدت استحمام کوتاه و با کمک همراه باشد. در حمام روی صندلی بنشینید و از کشیدن لیف زبر و کیسه روی محل زخم پرهیز کنید.
محل بخیه را با آب ولرم و شامپوی بچه با لیف نرم شستشو دهید. پس از دو هفته روش استحمام همانند قبل از زمان جراحی بر اساس عادت بیمار میباشد.
کنترل درد بعد از عمل جراحی
درد بعد از عمل برای ۴-۱ هفته اول در صورتیکه قابل تحمل نباشد نیاز به درمان دارد. مسکن پیشنهادی قرص استامینوفن ۶۵۰ میلیگرم هر ۶ ساعت یا قرص ناپروکسن ۵۰۰ هر ۱۲ ساعت است که برای پیشگیری از بروز ناراحتی معده بهتر است با معده خالی مصرف نشوند.
استعمال دخانیات بعد از عمل قلب
پس از عمل جراحی قلب به صورت جدی استعمال دخانیات از هر نوع ممنوع میباشد. مطالعات نشان داده است که دخانیات سبب افزایش تعداد ضربان قلب، تنگی عروق، افزایش فشار خون، سکته حاد قلبی و تاثیر منفی بر ریه خواهد شد. دیده شده که ترک سیگار پس از یک سال موجب کاهش ریسک مرگ و میر ناشی از بیماری قلبی به نصف میشود و پس از دو سال این ریسک تقریبا معادل افراد غیر سیگاری است.
سایر مراقبت های بعد از عمل قلب
مسافرت
بیمار پس از عمل قلب باز و ترخیص از بیمارستان، با اجازه پزشک قادر به مسافرت خواهد بود.
اندازه گیری وزن
برای دو هفته اول روزانه خود را وزن کنید. اگر بیش از ۱ تا ۲ کیلوگرم در روز و یا بیش از ۳ کیلو در هفته افزایش وزن داشتید به جراح قلب اطلاع دهید.
بازگشت به شغل
در بیمارانی که شغل سبک (کارمندی، دبیری و…) دارند که نیاز به فعالیتهای شدید ندارد، یک ماه بعد از عمل میتوانند به شغل قبلی خود برگردند ولی بیمارانی که شغل سنگین (کارگر ساختمان، ورزشکار حرفهای، معدنکار و…) دارند که نیازمند جابهجا نمودن وزنههای سنگین دارد سه ماه پس از عمل میتوانند به شغل قبلی خود بازگردند.
فیزیوتراپی تنفسی در منزل
در حالی که یک بالشت در جلو سینه با دو دست نگه میدارید چند بار در روز تنفس عمیق همراه با سرفه داشته باشید و از اسپیرومتری که در بیمارستان به شما داده شده است هر ۴-۲ ساعت با داشتن ۱۰-۵ عدد تنفس عمیق برای دو هفته اول بعد از ترخیص از بیمارستان استفاده کنید.
خواب و استراحت
در دو هفتهی اول پس از عمل جراحی به منظور جوش خوردن اولیه استخوان جناق بهترین وضعیت خوابیدن برای شما خوابیدن به پشت و گذاشتن بالشت زیر زانوها و قرار دادن سر و سینه در وضعیت ۳۰-۴۵ درجه بالاتر از سطح میباشد و پس از آن که اطمینان جوش خوردن استخوان با معاینهی پزشک حتمی شد میتوانید به پهلو بخوابید.
دندانپزشکی بعد از عمل قلب باز
در جراحی دریچههای قلب بهداشت دهان و دندان از اهمیت زیادی برای جلوگیری از عفونت دریچه برخوردار است. روزانه دو مرتبه باید مسواک زد و از نظر عفونت لثه و دندانها بررسی مرتب انجام داد و اگر موردی وجود داشت به دندانپزشک مراجعه نمود.
برای اقدامات دندانپزشکی در بیماران دریچهای مصرف آنتیبیوتیک پروفیلاکتیک و کنترل PT طبق نظر پزشک معالج، ضروری است اما در سایر بیماران ضرورتی نداشته و قطع موقت داروهای ضدپلاکتی از جمله آسپرین و پلاویکس بلامانع است.
مراقبت های بعد از عمل قلب باز کودکان در منزل
اگر نوزاد تازه بدنیا آمده ی شما، بعلت بیماری های قلبی مادرزادی به عمل قلب باز نیاز دارد، نگران نباشید! امروزه به لطف فناوری های نوین پزشکی، جراحان می توانند به بهترین نحو عمل جراحی قلب نوزاد شما را انجام دهند. اگر کودک شما به عمل جراحی قلب نیاز دارد، بعد از عمل او را در بخش آی سی یو بستری میکنند. زمانی که کودکتان در بخش آی سی یو است، برای بهبودی او بعد از عمل، تجهیزات ویژهای استفاده میشود که شامل موارد زیر میشود:
ونتیلاتور یا دستگاه تنفس مصنوعی
ونتیلاتور دستگاهی است که به کودک شما کمک میکند در حین عمل جراحی در زمان بیهوشی، نفس بکشد. یک لوله پلاستیکی کوچک از طریق نای به داخل بدن فرستاده میشود و به ونتیلاتور وصل میشود. این دستگاه به کودک کمک میکند تا زمانی که در خواب عمیقی است به درستی نفس بکشد. بسیار از کودکان بعد از عمل جراحی برای مدتی باید با دستگاه ونتیلاتور نفس بکشند تا بتوانند استراحت کنند.
کاتتر درون رگی (IV)
لولهای پلاستیکی است که از طریق پوست وارد رگهای خونی میشود تا مایع درونرگی و داروهای مهم را برای بدن فراهم کند و به کودک اجازه دهد سریعتر بهبود یاید.
کاتتر شریانی
یک کاتتر درونرگی است که داخل کمر یا هر قسمت دیگری که ضربان را بتوان حس کرد، قرار میگیرد تا در حین عمل جراحی و زمانیکه کودک در بخش آی سی یو است، فشار خون را اندازه بگیرد.
گاواژ
لولهای کوچک و منعطف است که معده را از اسید و حبابهای گازی که در حین عمل جراحی ایجاد میشوند، خالی میکند.
سوند ادراری کودک
لولهای کوچک و منعطف است که ادرار را از مثانه خارج میکند و میزان ادراری که بدن تولید میکند را بهدقت اندازه میگیرد. با این کار میزان سلامت عملکرد قلب مشخص میشود. بعد از عمل جراحی ممکن است در ابتدا عملکرد قلب ضعیفتر از قبل باشد و به همین خاطر بدن شروع به حفظ مایعات میکند که باعث تورم و پفکردگی میشود. در این شرایط به فرد بیمار داروی دیورتیک داده میشود تا کلیهها بتوانند مایعات اضافی را تخلیه کنند.
لوله قفسه سینه (چست تیوب)
نوعی لوله تخلیه است که وارد بدن میشود تا خون موجود در قفسه سینه را تخلیه کند. در غیر این صورت بعد از اینکه شکاف را بخیه زدند ممکن است خون در قفسه سینه جمع شود. بعد از عمل جراحی احتمال دارد تا چند ساعت یا چند هفته خونریزی ادامه پیدا کند.
مانیتور قلب
دستگاهی است که بهطور پیوسته تصویری از ریتم ضربان قلب کودکتان را نمایش میدهد و ضربان قلب، فشار خون شریانی و وضعیت دریچههای دیگر را بررسی میکند.
کودک شما احتمال دارد زمانیکه در بخش آی سی یو است یا بعد از آن، به تجهیزات دیگری برای کمک نیاز داشتهباشد که در این مقاله به آن اشارهای نشده است. کودک شما تا جایی که ممکن است با استفاده از داروهای مختلف، کاملا در آرامش بهسر میبرد. بعضی از این داروها برای رفع درد و بعضی دیگری برای رفع اضطراب است.
بعد از اینکه کودک از بخش آی سی یو مرخص شد، قبل از اینکه به خانه برود برای چند روز به بخش بیمارستانی دیگر منتقل میشود تا بهطور کامل بهبود پیدا کند. قبل از اینکه کودکتان مرخص شود، به شما آموزش میدهند که چگونه از او در خانه مراقبت کنید. احتمال دارد برای مدتی کودکتان نیاز به مصرف دارو داشته باشد که چگونگی مصرف آنها را به شما توضیح میدهند.
قبل از اینکه کودکتان مرخص شود، پرسنل بیمارستان درمورد روش مصرف داروها، محدودیتهای فعالیتهای فیزیکی و ملاقاتهای بعدی با شما صحبت میکنند.
دکتر سیدخلیل فروزان نیا فوق تخصص جراحی قلب