این استنت گرافت سبب حذف آئورت دچار بیماری، از سیستم گردش خون خواهد شد به طوری که ضربه موج جریان خون به جای وارد شدن به آئورت دچار ضایعه، به استنت گرافت وارد خواهد شد. جراحی اندوواسکولار آئورت به صورت تیمی توسط جراح قلب، اینترونشنال کاردیولوژیست و متخصص بیهوشی در اتاق عمل هیبرید انجام میشود.
اندوواسکولار (روش های آنژیوگرافی)
درمان اندوواسکولار (درمان بیماری های قلبی عروقی از داخل رگ خونی) روش درمان حملات قلبی، سکته و سایر بیماری های قلبی عروقی را تغییر داده است. بسیاری از مشکلات قلبی و عروقی که زمانی نیاز به جراحی تهاجمی داشتند، اکنون از درون بدن قابل درمان هستند. از آنجا که تهاجم روش های اندوواسکولار کمتر است، بیماران زمان کمتری را در بیمارستان می گذرانند، زمان کمتری را برای بهبودی سپری می کنند و اغلب درد کمتری دارند.
درمان به روش اندوواسکولار
در درمان به روش اندوواسکولار، از روش های کم تهاجمی، مبتنی بر کاتتر، تجهیزات و تکنیک های تخصصی استفاده می شود. این روش اغلب در آزمایشگاه های آنژیوگرافی قلب انجام می شود. در این روش فقط به یک برش کوچک نیاز است تا از طریق آن یک کاتتر نازک وارد بدن شود. با استفاده از فناوری تصویربرداری پیشرفته، کاتتر از طریق رگ خونی هدایت می شود تا انسداد و یا مناطق باریک را باز کند.
امروزه از کاتترهای کوچک ومنعطف تر و همچنین استنت ها (لوله های کوچک)، برای درمان کوچکترین رگ های خونی نیز استفاده می شود. برای باز کردن عروق کرونر مسدود شده، روش های آنژیوگرافی زیر ممکن است مورد استفاده قرار گیرند. این روش های غیر جراحی به عنوان مداخلات کرونری از راه پوست (PCI) نیز شناخته می شوند.
✅آنژیوپلاستی با بالون
آنژیوپلاستی با بالون، که آنژیوپلاستی عروق کرونری از ناحیه پوست نیز نامیده می شود. یکی از روش های رایج برای باز کردن عروق کرونر مسدود شده است. آنژیوپلاستی کرونر از ناحیه پوست با ورود یک کاتتر باریک که در سر آن یک بالون قرار دارد، از شریان کشاله ران به شریان قلب انجام می شود. سپس بالون قرار گرفته بر سر کاتتر باد می شود و پلاک های موجود در شریان کرونر را به دیواره رگ فشرده کرده و آن را گشاد می کند تا خون بتواند راحتتر جریان یابد.
✅آنژیوپلاستی با قرار دادن استنت
طی روش آنژیوپلاستی، لوله انعطاف پذیر و از جنس مش (استنت) پس از باز شدن توسط بالون در شریان قرار می گیرد. استنت در جای خود باقی می ماند تا شریان را باز نگه دارد.
✅استنت های دارویی
استنت روکش دار یا دارویی، نوعی استنت فلزی استاندارد است که با دارویی پوشانده شده، که تنگی مجدد (انسداد مجدد) شریان را به حداقل می رساند. استفاده از انواع استنت های روکش دار متناسب با نوع بیماری متفاوت است.
✅آنژیوپلاستی و استنت گذاری شریان کلیوی
شریان های کلیوی که خون را به کلیه ها می رسانند، می توانند به دلیل تجمع پلاک، باریک شوند که این امر می تواند، باعث آسیب به کلیه ها شود. برای از بین بردن انسداد شریان کلیوی بدون جراحی می توان یک بالون را که بر روی کاتتر قرار داده شده است را از طریق شریان وارد بدن کرد، این بالون باد می شود تا انسداد باز شود و خون بیشتری از آن عبور کند. شریان های کلیوی معمولاً برای باز ماندن بعد از عمل، نیاز به گذاشتن استنت دارند. این روش توسط رادیولوژیست عروقی و مداخله ای انجام می شود.
✅استنت گذاری شریان کاروتید
استنت گذاری شریان کاروتید روشی جایگزین برای بیمارانی است که کاندید انجام اندارترکتومی کاروتید پر خطر هستند (جراحی باز). استنت نوعی دستگاه مش فلزی است که برای کمک به باز نگه داشتن شریان کاروتید به طور دائمی در محل خود باقی می ماند.
دو شریان کاروتید که در جلوی گردن قرار دارند، خون را از قلب به مغز می رسانند. زمانی که شریان کاروتید به دلیل تجمع پلاک باریک شود، جریان خون در مغز کاهش می یابد و می تواند سکته مغزی ایجاد کند. بسته به عوامل خطر و آناتومی بیمار، دو گزینه درمانی در دسترس می باشد:
1_ استنت گذاری از طریق کشاله ران
این روش شامل قرار دادن استنت در شریان کاروتید مسدود شده برای جابجایی پلاک از مسیر و بازگرداندن جریان خون است. در طی عمل، یک کاتتر کوچک از طریق شریان ران در بالای ساق پا وارد شده و به شریان کاروتید فرستاده می شود. کاتتر با یک بالون شریان را گشاد کرده و استنت وارد می شود. این استنت به طور خاص برای شریان کاروتید طراحی شده است و شامل فیلترهایی است که به عنوان یک “شبکه ایمنی” عمل می کنند و از شکستن پلاک و رفتن آن به مغز و احتمالاً ایجاد سکته مغزی جلوگیری می کنند.
2_ تجدید عروق شریانی
این روش گزینه ی ابتکاری برای بیماران مبتلا به بیماری شریانی کاروتید است که به دلیل افزایش سن، بیماری زمینه ای یا مسائل آناتومیک است که، در معرض خطر اندارترکتومی کاروتید سنتی قرار دارند.
این روش اندوواسکولار با حداقل تهاجم، شامل یک برش کوچک در قاعده گردن است که دسترسی مستقیم جراح عروق به شریان کاروتید را فراهم می کند. در حین گذاشتن استنت برای باز کردن شریان کاروتید، از یک سیستم محافظتی عصبی استفاده می شود تا جریان خون را به طور موقت معکوس کند تا هنگام گذاشتن استنت، از سکته مغزی جلوگیری کند.
✅براکی تراپی داخل عروقی
براکی تراپی داخل عروقی می تواند به نفع بیمارانی باشد که در طول روند بهبودی احتمال اصلاح بافت اسکار روی استنت ها را دارند. هدف از این روش درمانی پیشرفته، که حدود 10 دقیقه به عمل اضافه می کند، محدود کردن رشد مجدد بافت در طی روند بهبودی، باز نگه داشتن عروق و کاهش نیاز به جراحی در آینده است.
پرتودرمانی بلافاصله پس از درمان آنژیوپلاستی برای عروق کرونر تنگ برای بیمار تجویز می شود. پس از اتمام مراحل آنژیوپلاستی، پزشک یک کاتتر را با نوار ذرات رادیواکتیو به محل انسداد متصل می کند، آن را برای چند دقیقه در جای خود رها می کند و سپس کاتتر را خارج کرده و پس از آن هیچ اشعه ای در بدن باقی نمی ماند.
✅آترکتومی
آترکتومی، روشی است که با از بین بردن پلاک های تولید شده ناشی از تجمع کلسترول و سایر چربی ها در شریان، انسداد یک شریان را باز می کند. در این روش یک کاتتر به درون شریان وارد می شود و با استفاده از دستگاه های مخصوصی که درون کاتتر قرار می گیرد، پزشک را قادر می سازد تا، پلاک های درون شریان ها یا ورید ها را برش دهد، خردکند، تبخیر کند، یا از بین ببرد.
کاتتر ممکن است مجهز به لیزر باشد تا پلاک ها را سوزانده و یا دارای تراشنده ای چرخنده در انتهای کاتتر یا دستگاهی که پلاک را می تراشد، باشد. آنژیوپلاستی یا استنت گذاری با بالون ممکن است پس از عمل جراحی آترکتومی انجام شود. اگر از آترکتومی به عنوان روش آنژیوگرافی نتوان استفاده کرد، می توان رگ را در اتاق عمل به روش جراحی باز کرد.
✅ترومبولیز
ترومبولیز به دو روش انجام می گیرد:
1_ ترومبولیز با دارو
این روش یک درمان مبتنی بر کاتتر است که لخته های خون غیر طبیعی که جریان خون را محدود می کنند، را از بین می برد. در این روش با استفاده از دارویی که مستقیماً از طریق کاتتر به داخل لخته زده می شود، لخته خون را حل می کنند.
2_ ترومبولیز مکانیکی
در این روش با استفاده از دستگاه های مختلف مکانیکی لخته خون را از بین می برند. یک رادیولوژیست مداخله ای می تواند از هر یک از این روش ها برای حل کردن و از بین بردن لخته های خون استفاده کند.
درمان با جراحی اندوواسکولار
برای افرادی با مشکلات ساختاری قلب، ممکن است از روش های آنژیوگرافی زیر استفاده شود:
والووپلاستی
روشی برای عریض کردن دریچه ی قلب تنگ می باشد. در این فرآیند کاتتر از طریق رگ خونی و از طریق آئورت به قلب منتقل می شود. کاتتر در دریچه قرار داده می شود تا آن را باز کند، یک بالون بزرگ در نوک کاتتر باد می شود تا زمانی که لت های دریچه باز شوند.
بستن نقص سپتوم دهلیزی و سوراخ حفره بیضوی
در صورتی که سوراخ در حفره بیضوی در دهلیز و نقص در دیواره بین دهلیز ها (دو حفره ی فوقانی قلب) باشد، برای بسته شدن این نقایص از یک وسیله خاص، از طریق اکوکاردیوگرافی از راه مری در آزمایشگاه آنژیوگرافی قلب، استفاده می شود.
کاتتريزاسيون از مسیر سپتوم
روشی است که در آن از طریق عبور از سپتوم (دیواره بین دو طرف راست و چپ قلب) انجام می شود.
خطرات آنوریسم آئورت شکمی را جدی بگرید!
مزایای عمل جراحی اندوواسکولار قلب
با توجه به حذف جراحی باز، کلیه عوارض مربوط به جراحی باز حذف خواهد شد و علاوه بر آن به دلیل ریکاوری سریعتر، بیمار زودتر از بیمارستان مرخص و به کار و فعالیت روزمره خود برخواهد گشت.
معایب عمل جراحی اندووسکولار قلب
با وجود این که شیوع عوارض این روش خیلی کمتر از روش باز است ولی ممکن است موارد ذیل ایجاد شود:
- عوارض مربوط به استفاده از ماده حاجب شامل حساسیت و نارسایی کلیه
- عوارض عروقی مربوط به محل وارد شدن استنت گرافت شامل خونریزی و آمبولی
- عوارض عصبی شامل آسیب به مغز و نخاع
- نیاز به جراحی باز به دلیل بروز عوارض و یا عدم امکان جایگزینی استنت گرافت
- هزینه بالا، در مواردی که نیاز به چند استنت باشد، ممکن است هزینه از روش باز بیشتر شود.
آماده سازیهای قبل از جراحی آئورت به روش اندوواسکولار
هنگام پذیرش در بیمارستان لازم است تا از تاریخچه سلامت خود اطلاع داشته باشید زیرا در معاینه قبل از عمل با جراح خود باید در صورت وجود بیماری قبلی و سابقهی هرگونه مداخلهی درمانی، آنرا با پزشک خود در جریان بگذارید تا از هرگونه خطر احتمالی در طی روند جراحی جلوگیری شود. همچنین در نظر داشته باشید پزشک شما رازدار اطلاعات شما است و تمامی اطلاعاتی که به او میدهید محرمانه باقیمیماند.
از سوالاتی که لازم است تا پاسخ آنها را به پزشک خود ارائه دهید میتوان موارد ذیل را نام برد:
- آیا از نظر سلامتی وضعیتی مانند: دیابت، بیماری قلبی یا فشار خون بالا دارید؟
- آیا شما از دارویی استفاده میکنید؟ (این مورد شامل محصولات بدون نسخه، مانند: آسپرین، ایبوپروفن، ویتامینها و گیاهان دارویی نیز میشود.)
- آیا از دخانیات، الکل یا مواد مخدر استفاده میکنید؟
- آیا به مادهی غذایی، دارو یا فلزی خاص آلرژی دارید؟
- آیا جراحی یا بیماری دیگری داشتهاید؟
- آیا در حال حاضر احتمال باردار بودن شما وجود دارد؟
- وضعیت سلامت عمومی شما چگونه است؟
- آیا تب ، سرماخوردگی یا بثورات جلدی دارید؟
مراقبت های لازم بعد از جراحی اندوواسکولار آئورت
زمان ترخیص طبق صلاحدید جراح شما خواهد بود. برنامه ی دارویی و غذایی و فعالیت بدنی شما توسط پزشک شما تبیین میگردد و برای شما توضیح داده میشود و همچنین نحوه مراقبت از زخم، تعویض پانسمان و شست و شوی محل زخم توسط پرستار به شما توضیح داده میشود. لازم است تا هر روز زخم خود را از لحاظ ایجاد علایم عفونت نظیر قرمزی، گرمی، درد حین فشار دادن، و تورم چک کنید.
شما منعی برای دوش گرفتن و شست و شوی محل زخم خود ندارید، ولی بلافاصله محل آن را خشک کنید؛ قابل ذکر است، اطلاعات فوق به صورت خلاصه در برگه ترخیص درج می گردد و در اختیار شما قرار میگیرد.
بسته به نوع فعالیت اقتصادی شما می توانید از حدود یک الی دو ماه پس از انجام عمل جراحی به محل کار خود باز گردید.
زمان مراجعه به کلینیک پس از ترخیص، ۱۰ روز پس از زمان انجام عمل جراحی است. در زمان ویزیت در کلینیک پزشک معالج پس از معاینه کامل و برداشتن بخیهها برنامه مراجعات بعدی را بر اساس نوع عمل انجام شده به شما خواهد داد. طبیعی است با توجه به وجود استنت گرافت و باقی بودن بیماری زمینهای در اکثر بیماریهای آئورت، لازم است به صورت سریال و دائم تحت معاینه کلینیکی و انجام تستهای تشخیصی از جمله؛ سیتی آنژیوگرافی قرار گرفته و تحت مراقبت باشید.
ممکن است احساس ضعف و خستگی تا چندین هفته باقی بماند و شما باید به تدریج سطح فعالیت بدنی خود را بالا ببرید. شما می توانید پس از 4 هفته رانندگی را آغاز کنید. ولی تا 6 هفته از انجام کارهای سنگین و استرسزا دوری کنید.
دکتر سیدخلیل فروزان نیا جراح قلب