آنوریسم آئورت شکمی چیست؟
آئورت بزرگترین رگ خونی بدن انسان است. آئورت خون را از قلب به سر، بازوها، شکم، پاها و لگن منتقل می کند. اگر دیواره های آئورت ضعیف شوند، می توانند مانند یک بادکنک کوچک متورم یا برآمده گردند. اگر این اتفاق در قسمتی از آئورت که در شکم قرار دارد بیافتد، به آن انوریسم ائورت شکمی می گویند.
آنوریسم آئورت اغلب مشکلی ایجاد نمی کند، اما اگر آنوریسم پاره شود می تواند تهدید کننده زندگی باشد. بنابراین، اگر به آنوریسم مبتلا شده باشید، پزشک احتمالاً شما را تحت نظارت قرار می دهد، حتی اگر فوراً مداخله نکنند.
انواع انوریسم آئورت شکمی کدامند؟
آنوریسم های آئورت شکمی معمولاً با توجه به اندازه و سرعت رشدشان طبقه بندی می شوند. این دو عامل می توانند به پیش بینی اثرات آنوریسم بر روی سلامتی فرد کمک کنند.
ریسک پارگی در آنوریسم های آئورت شکمی کوچک (کمتر از 5/5 سانتی متر) یا با رشد آهسته بسیار کمتر از آنوریسم های بزرگتر یا آن هایی که سریعتر رشد می کنند، است. پزشکان غالباً نظارت با سونوگرافی منظم شکمی نسبت به معالجه آن ها را ارجح می دانند.
ریسک پارگی در آنوریسم های آئورت شکمی بزرگ (بزرگتر از 5/5 سانتی متر) یا با رشد سریع بسیار بیشتر از آنوریسم های کوچک و یا با رشد آهسته می باشد. پارگی می تواند منجر به خونریزی داخلی و عوارض جدی دیگری شود. هرچه آنوریسم بزرگتر باشد، نیاز به درمان با جراحی نیز بیشتر خواهد بود. آنوریسم آئورت در صورت ایجاد علامت یا نشت خون، نیز باید درمان شوند.
علت آنوریسم آئورت شکمی
آنوریسم ها می توانند در هر نقطه از آئورت ایجاد شوند، اما بیشتر آنوریسم های آئورت در بخش شکمی رخ می دهند. عوامل بسیاری می توانند در ایجاد آنوریسم آئورت نقش داشته باشند، از جمله:
- سخت شدن شریان ها (آترواسکلروز). آترواسکلروز زمانی اتفاق می افتد که چربی و مواد دیگر بر روی دیواره عروق ایجاد شوند.
- فشار خون بالا. فشار خون بالا می تواند به دیواره های آئورت آسیب برساند و آن ها را تضعیف کند.
- بیماری های عروق خونی. این بیماری ها باعث التهاب عروق خونی می شوند.
- عفونت در آئورت. به ندرت، عفونت باکتریایی یا قارچی ممکن است باعث آنوریسم شکم شود.
- تروما. به عنوان مثال، برخی تصادفات رانندگی می توانند باعث آنوریسم شکم شوند.
علائم بیماری آنوریسم آئورت شکمی
آنوریسم شکم اغلب بدون علامت به آرامی رشد می کند و تشخیص آن دشوار است. برخی از آنوریسم ها هرگز پاره نمی شوند. بسیاری از آن ها کوچک هستند و کوچک باقی می مانند. برخی دیگر به سرعت و یا با گذشت زمان بزرگ می شوند.
اگر آنوریسم شکم در حال بزرگ شدن باشد، ممکن است متوجه علائم زیر شوید:
- درد عمیق و مداوم در شکم یا اطراف شکم
- کمر درد
- وجود نبض در نزدیکی شکم
خطرات و عوارض انوریسم آئورت شکمی
پارگی یک یا چند لایه از دیواره آئورت (دایسکشن آئورت) یا آنوریسم پاره شده از عوارض اصلی آن می باشند. پارگی می تواند خطر خونریزی داخلی را افزایش دهد. به طور کلی، هرچه آنوریسم بزرگتر باشد و سریعتر رشد کند، احتمال پارگی بیشتر می شود.
موارد زیر عوارض بالقوه آنوریسم شکم را نشان می دهند:
مرگ (1.8 تا 5 درصد مرگ و میر برای جراحی باز انتخابی، زیر 1٪ برای ترمیم عروقی و 50٪ در صورت پارگی آنوریسم آئورت شکمی. اگرچه مطالعات نشان می دهد که با ترمیم عروقی آخرین رقم کاهش یافته است)
درمان آنوریسم آئورت شکمی
هدف از درمان (نظارت پزشکی یا جراحی) جلوگیری از پارگی آنوریسم است. انتخاب کدام روش درمانی، به اندازه آنوریسم آئورت و سرعت رشد آن بستگی دارد.
نظارت پزشکی
اگر انوریسم آئورت شکمی شما کوچک باشد و علامتی نداشته باشید، ممکن است پزشک این گزینه را برای شما توصیه کند. شما باید به طور منظم به پزشک مراجعه کنید تا آنوریسم شما بررسی شود که در حال رشد است یا خیر. هم چنین برای مدیریت سایر بیماری ها، از جمله فشار خون بالا، که می تواند آنوریسم شما را بدتر کند، باید درمان انجام شود.
به احتمال زیاد نیاز به تست های تصویربرداری منظم دارید تا اندازه آنوریسم شما بررسی شود. حداقل شش ماه پس از تشخیص آنوریسم باید سونوگرافی شکمی و معاینات منظم انجام دهید.
عمل جراحی آنوریسم آئورت شکمی
اگر آنوریسم شما 1.9 تا 2.2 اینچ (4.8 تا 5.6 سانتی متر) یا بزرگتر و یا به سرعت در حال رشد باشد، به طور کلی توصیه به ترمیم می شود. همچنین، اگر علائمی مانند درد معده دارید یا آنوریسم نشت دار، حساس یا دردناک داشته باشید، پزشک ممکن است عمل جراحی را توصیه کند.
بسته به عوامل مختلفی از جمله مکان و اندازه آنوریسم، سن شما و سایر بیماری های زمینه ای که دارید، گزینه های ترمیم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
عمل باز آئورت شکمی
این جراحی شامل از بین بردن قسمت آسیب دیده آئورت و جایگزینی آن با یک لوله مصنوعی (پیوند) است که به جای آن گذاشته می شود. بهبودی کامل پس از این جراحی احتمالاً یک ماه یا بیشتر طول خواهد کشید.
ترمیم اندوواسکولار آنوریسم شکمی
این روش کمتر تهاجمی بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد. پزشکان پیوند مصنوعی را به انتهای یک لوله نازک (کاتتر) که از طریق شریان پای شما وارد شده است متصل می کنند و به آئورت شما می چسبانند.
پیوند- یک لوله با یک توری مش فلزی در اطراف- در محل آنوریسم قرار می گیرد ، در محل امنبسط و چسبانده می شود. این کار قسمت ضعیف شده آئورت را تقویت می کند تا از پارگی آنوریسم جلوگیری کند.
دکتر سیدخلیل فروزان نیا فوق تخصص جراحی قلب و عروق