زمانی که دربارهی نشانههای حمله قلبی فکر میکنیم، به احتمال خیلی زیاد ذهنمان به سمت همان علائمی میرود که بیماران قلبی، پیشتر تجربهاش کردهاند؛ علائمی همچون تنگی نفس، درد در قفسه سینه و سرگیجه و یا حالت تهوع. اما همیشه یک نشانه نادیده گرفته میشود؛ آن هم چیزی نیست جز درد پشت و کمر، یا به اصطلاح عامتر، درد پشت قلب.
درد پشت و کمر چیزی نیست که همیشه بتوان آن را به مشکلات قلبی و ارگانهای داخلی ربطش داد. درد در ناحیه پشت و کمر، میتواند دلایل خاص خودش را داشته باشد؛ مثلا آسیب به نخاع یا اعصاب اطراف آن، دیسک و یا کشیدگی عضلات هم میتوانند به درد پشت قلب منجر شوند. اما به هر حال، باید توجه داشته باشید که درد در ناحیه پشت قلب، یکی از مهمترین علائم سکته قلبی، به خصوص در بانوان است.
چه عوالی باعث بروز حمله قلبی میشوند؟
برای اینکه بهتر به رابطهی درد پشت قلب و حمله قلبی پی ببریم، ابتدا باید بدانیم که چه عواملی، منجر به بروز حمله و یا سکته قلبی میشود. به زبان ساده، حمله یا سکتهی قلبی، زمانی رخ میدهد که جریان خون به داخل قلب به شدت کاهش یافته، یا اینکه به کل متوقف شود (علائم گرفتگی رگ قلب).
توقف جریان خون به داخل قلب نیز خود دلایل مختلفی دارد؛ مثلا لخته شدن خون یکی از مهمترین آنهاست. لختهی خون در اصل گرفتگیهایی است که در رگهای خونی به وجود میآید. سلولهای خون به صورت یک توده در میآیند، به تدریج بزرگ و بزرگتر میشوند و در نهایت جریان خون را در رگها و شریانهای منتهی به قلب، متوقف میکنند. به این دسته از رگها که در اصل کار رساندن خون به داخل قلب را بر عهده دارند، شریانهای اکلیلی (coronary arteries) گفته میشود.
همه میدانیم که حمله قلبی تا چه اندازه خطرناک و کشنده است؛ اما نه فقط به دلیل مسدود شدن شریانها و جریان خون، بلکه عضلات قلب نیز به هنگام رخ دادن آن، به صورت جدی آسیب دیده و یا به کل از کار میافتند. زمانی که عضلات قلب آسیب ببینند، کارکرد طبیعی قلب مختل شده و در نتیجه، کل بدن نیز نمیتواند به خوبی کار کند.
ارتباط حمله قلبی و درد پشت قلب چیست؟
زمانی که جریان خون در شریانهای اکلیلی منتهی به قلب به شدت کاهش یابد یا متوقف شود، موجب بروز یک فشار آنی بسیار زیاد خواهد شد. بسیاری از بیماران، به هنگام حمله قلبی، این فشار را حس کردهاند و طوری آن را توصیف کردهاند که گویی یک گرفتگی شدید در قفسه سینه آنها رخ داده، یا اینکه کسی دارد با قدرت بسیار، سینهی آنان را میفشارد.
این درد، میتواند در ناحیه پشت و یا کمر افراد نیز منتشر شود؛ به قول معروف، این درد به پشتشان هم میزند. به دنبال همین انتشار درد، بسیاری از افراد به هنگام حمله قلبی، احساس درد پشت قلب و کمر نیز داشتهاند. بعضی از اوقات، این درد تنها پشت و بالای کمر این افراد را تحت تاثیر قرار میدهد؛ اما بعضی از اوقات ممکن است که در نواحی گردن، فک، شانه و یا حتی شکم هم احساس شود.
البته باید توجه داشته باشید که درد پشتی که به هنگام ورزش و تمرین بروز میکند و بعدا به هنگام استراحت رفع میشود، میتواند نشان از مشکلات و یا حمله قلبی داشته باشد.
ایا تمام دردهای قفسه سینه نشان از حمله قلبی دارد؟
درد ناحیه پشت (درد پشت قلب) را باید از سایر دردهای قلبی تمایز داد. باید بدانید که همهی دردهای قلبی منجر به بروز سکته نمیشوند؛ اما به هر حال نشانهای از مشکلات قلبی و عدم کارکرد درست قلب هستند. در چنین مواقعی طبیعی است که باید به متخصص قلب مراجعه کرد.
یک متخصص قلب، به خوبی میتواند تشخیص دهد که آیا درد پشت و درد قلبی، مربوط به حمله قلبی و گرفتگی شریانهاست، یا اینکه دلایل دیگری دارد. چند وضعیت مختلف وجود دارد که میتواند منجر به درد قلبی (آنژین) شود، اما این درد ناشی از گرفتگی شریانها نیست:
1_پریکاردیت (Pericarditis)
به التهاب کیسهی غشایی در برگیرندهی قلب پریکاردیت میگویند.
2_دایسکشن آئورت
به پاره شدن لایه ی داخلی آئورت که موجب درد شدید در سینه و پشت میشود دایسکشن آئورت می گویند.
3_میوکاردیت (Myocarditis)
التهاب عضلات قلب را میوکاردیت میگویند
4_کاردیومیوپاتی (Cardiomyopathy)
در این عارضه، عضلات قلب به طور غیرطبیعی ورم میکنند.
سه دلیل عمده برای بروز دردهای غیرقلبی
همانطور که گفتیم، درد پشت قلب همیشه نشانهای از حمله قلبی و مشکلات و عارضههای آن نیست. اگر در ناحیه پشت احساس درد داشتید، بهتر است که این سه علت را نیز در نظر داشته باشید:
1. ناراحتیهای معدهای و رودهای و درد قلبی
یکی از شایعترین دلایل بروز دردهای غیرقلبی، مشکلات معدهای و رودهای است؛ از جمله رفلاکس و اسپاسم مری. درد در ناحیهی معده و روده میتواند در سایر نواحی نیز منتشر شده و به درد پشت قلب نیز منجر شود.
2. مشکلات عضلانی-اسکلتی
گاهی اوقات، کشیدگی و کوفتگی عضلات، یا شکستگی در استخوانها نیز میتواند به درد پشت منجر شود. به علاوه، بعد از فعالیتهای سنگین نیز ممکن است چنین دردی را تجربه کنید.
3.بیماری های ریوی
گاها التهاب ریه یا پلورزی (pleurisy) میتواند موجب بروز درد شدید در ناحیه قفسهی سینه شود. این عارضه، درد پشت قلب را نیز به همراه دارد و اکثرا، با نشانههای حمله قلبی نیز اشتباه گرفته میشود.
در انتها باید ذکر کنیم که درد پشت قلب به خودی خود نمیتواند نشانه یا زنگ خطری برای بروز حمله قلبی باشد. به طور کلی، علل اصلی بروز درد پشت را عود کردن دیسک کمر یا گرفتگی عضلات عنوان میکنند. اگرچه، بروز چنین دردی در زنان نباید نادیده گرفته شود، زیرا میتواند نشانهای زودهنگام از مشکلات قلبی باشد. در صورتی که درد پشت قلب به مدت طولانیتری موجب رنجش فرد گردد، در سایر نواحی بدن منتشر شود یا اینکه با سایر نشانههای سکته همراه باشد، مراجعه به پزشک امری ضروری خواهد بود، جهت جلوگیری از مشکلات پیچیده تر و رفع نیاز به عمل قلب باز…