چه چیزی باعث ایجاد پلاک در شریان ها میشود؟

پلاک حاوی رسوبات چربی است که بر دیواره شریان ها تجمع می کنند. با تجمع پلاک، دیواره شریان ها سفت شده و مسیر داخلی آن ها تنگ تر می شود. با بروز این وضعیت، جریان خون رونده به اندام های دیگر و بخش های نیازمند خون و مواد مغذی مختل می شود. این پدیده به بیماری آترواسکلروزیس یا تصلب شرایین منجر شده و می تواند تعدادی از بیماری های قلبی عروقی جدی و یا عمل قلب باز را در پی داشته باشد. در این مقاله به علت ایجاد پلاک در شریان ها می پردازیم…

چه چیزهایی باعث ایجاد پلاک در شریان ها میشوند؟

پلاک شامل کلسترول، چربی، فیبرین و محصولات زائد سلولی است. تشکیل آن نیازمند فرایندی پیچیده است که در آن کلسترول های چرب به دیواره شریان ها چسبیده، آن ها را سفت، ضخیم و تنگ کرده و در نهایت به آترواسکلروزیس منتهی می شود. 

کلسترول چگونه باعث گرفتگی عروق میشود؟

کلسترول در هر سلولی از بدن یافت می شود. این ماده در تولید ویتامین D، هورمون ها و مواد مفید در هضم غذا نقش مهمی ایفا می کنند. نوع خوب کلسترول یا لیپوپروتئین های پر تراکم (HDL)، کلسترول را از دیگر نواحی بدن به کبد بازگردانده تا در آن جا از بین روند. نوع بد کلسترول یا لیپو پروتئین های کم تراکم (LDL) اما عامل تجمع پلاک در شریان ها هستند. هنگامی که پلاک در شریان ها تشکیل می شود، بدن در پاسخ گلبول های سفید خون را جهت هضم کردن LDL به محل تجمع فرستاده و توکسین (سم) تولید می شود. 

با گذشت زمان، گلبول های سفید جذب شده به محل تغییر بیشتر شده و دیواره شریان دچار التهاب می شود. این فرایند سبب افزایش سریع سلول های عضلانی دیواره شریان شده و یک پوشش بر روی پلاک نرم ایجاد می شود.

 در صورتی که این پلاک نرم و خطرناک دچار پارگی شود، امکان تشکیل یک لخته خونی و انسداد جریان خون رونده به اندام ها و بخش های بدن وجود خواهد داشت. تشکیل پلاک ناشی از کلسترول می تواند در اثر عوامل متعددی بروز دهد که موارد زیر از جمله آن ها هستند:

پلاک ناشی از کلسترول در رگ

درمان کلسترول خون بالا

متخصصان جهت کاهش مقدار کلسترول موارد زیر را پیشنهاد می دهند:

عوامل خطر ایجاد پلاک در شریان ها

تجمع و یا ایجاد پلاک در شریان ها ناگزیر است، اما عوامل متعددی می توانند سبب منجر شدن آن به تصلب شرایین شوند. 

در حالی که برخی از این موارد قابل کنترل نیستند، برخی دیگر قابل کنترل بوده و از بروز تصلب شرایین پیشگیری کرده یا آن را به تاخیر می اندازند.عوامل خطر زیر را باید به دقت پایش کرد:

عوامل خطر ایجاد پلاک در شریان ها

علائم هشدار تجمع یا ایجاد پلاک در شریان

تا زمانی که شریان تنگ، جریان خون مسدود یا خون رسانی به دیگر نواحی بدن مختل نشده است، تجمع پلاک در شریان ها سبب بروز هیچ گونه نشانه یا علامتی نمی شود. اغلب افراد تا زمانی که به حمله قلبی یا سکته مغزی دچار نشوند، از انسداد یا سفت شدن دیواره شریان های خود مطلع نخواهند شد. 

برای مثال، فرد مبتلا به شریان های کرونری تنگ یا مسدود شده، ممکن است به بیماری قلبی ایسکمیک یا آنژین صدری دچار شود. دیگر علائم می توانند شامل تنگی نفس و آریتمی (ضربان نامنظم قلب) شوند. در افراد مبتلا به انسداد شریان های کاروتید امکان تجربه علائم ابتلا به سکته مغزی وجود دارد. این علائم می توانند شامل ضعف ناگهانی، گیجی، فلجی، مشکلات تکلم (صحبت کردن و فهم)، اختلالات بینایی، سردرد شدید، پریشانی و از دست دادن هوشیاری باشند. در صورت تجربه هر کدام از علائم یاد شده باید فورا با پزشک یا اورژانس 115 تماس گرفت.

علائم ابتلا به سکته مغزی

کاهش سطح پلاک

متخصصان جهت کاهش خطر آترواسکلروز ناشی از پلاک ایجاد تغییراتی در سبک زندگی را پیشنهاد می کنند. مصرف یک رژیم غذایی سالم و فاقد محصولات حیوانی و مواد غذایی فرآوری شده نمونه ای از این تغییرات است. رژیم های گیاهی جریان خون را بیشتر کرده و تا حدی بیماری شریان های کرونری را بهبود می بخشند. این رژیم ها اغلب از میوه، سبزیجات، حبوبات و غلات کامل تشکیل شده اند.

رژیم هایی غذایی مناسب برای سلامت شریان ها همچون رژیم مدیترانه ای علاوه بر این که غنی از میوه ها و سبزیجات هستند، مقادیری روغن زیتون، مغز ها، ماهی، گوشت، محصولات لبنی و شراب را نیز در خود جای داده اند. صرف نظر از نوع رژیم غذایی انتخاب شده، باید مقدار کالری های مصرفی را پایش و وزن خود را در محدوده مناسبی حفظ کرد تا خطر ابتلا به بیماری های قلبی، دیابت و مشکلات دیگر کاهش یابد.

متخصصان علاوه بر رژیم غذایی، 3 تا 4 بار فعالیت ورزشی هوازی را در هفته پیشنهاد می کنند. این جلسات باید حداقل 40 دقیقه طول کشیده و شامل فعالیت هایی با شدت متوسط تا شدید باشند

درمان دارویی انسداد عروق

حتی با رعایت تمامی تغییرات سبک زندگی بیان شده در این مطلب پلاک به طور کامل برطرف نمی شود. پزشکان با کمک درمان و کاهش میزان کلسترول می توانند انسداد های کوچک بافت نرم را هدف قرار دهند. دارو های استاتین تجویزی با کاهش کلسترول LDL، مقدار کلسترول درون پلاک را کاهش می دهند. 

این دسته دارویی شامل آتروواستاتین (لیپیتور) و روزاواستاتین (کرستور) می شوند. این دو دارو فعالیت آنزیم تولید کنده کلسترول را در کبد مختل می کنند. ازیتمایب (زتیا) نیز می تواند جهت جلوگیری از جذب کلسترول از مجرای گوارشی در برنامه دارویی بیمار گنجانده شود.

با توجه به طبیعت بدون علامت تجمع پلاک در شریان ها، بررسی منظم سطح کلسترول خون جهت کاهش خطر ابتلا به حمله قلبی ضروری است. انجمن قلب آمریکا (AHA) توصیه می کند که افراد بالغ بالای 20 سال هر 4 تا 6 ماه کلسترول خون خود را بررسی کنند. 

با رسیدن سن افراد به 40 سال، پزشک سطوح کلسترول خون را بسته به سن، جنسیت، سابقه خانوادگی و عوامل دیگری با دقت بیشتری پایش می کند. پزشک بهترین درمان را برای هر فرد انتخاب کرده و بسته به نتایج آزمایش کلسترول بیمار دارو ها و تغییرات مناسب در سبک زندگی را به او توصیه می کند.

دکتر سید خلیل فروزان ‌نیا جراح قلب

آیا گرفتگی رگ قلب با دارو برطرف میشود؟

آیا این مطلب برای شما مفید بود؟

0

سیستم پرسش و پاسخ

ثبت سوال جدید

برای ثبت پرسش خود از دکتر می توانید از این قسمت استفاده کنید.پاسخ شما تا 2 روز از طریق پیامک و ایمیل اطلاع رسانی خواهد شد.

پیگیری سوال قبل

برای پیگیری پاسخ سوال خودتون و نمایش آن کد رهگیری خود را در این قسمت وارد کنید.
تصاویر پیوست امکان انتخاب تا ۵ تصویر وجود دارد. جهت انتخاب چندگانه کلید Ctrl را نگه دارید. (فرمت های مجاز شامل png, gif و jpg می باشد و حداکثر حجم هر تصویر ۸ مگابایت است.)
© همیارسیستم
درحال دریافت اطلاعات
آدرس مطب

تهران بزرگراه نیایش غرب ، بعد از بلوار کبیری طامه، خیابان امام حسین، بیمارستان عرفان نیایش

شماره تماس

پرسش از دکتر