به تازگی یک مطالعه بیان داشته که زنان جوان بیش از گذشته در حال ابتلا به حملات قلبی هستند. مورد جالب برای محققان این است که با وجود کاهش میزان بروز حملات قلبی در میان افراد مسن، این عارضه در میان افراد 35 تا 54 سال و خصوصا زنان رو به افزایش است. اما علت و علائم سکته در زنان جوان چیست؟
خطر حمله قلبی با مصرف داروهای هورمونی
بسیاری از زنان برای پیشگیری از بارداری یا کاهش علائم یائسگی داروهای هورمونی مصرف می کنند. داروهای ضد بارداری می توانند خطر تشکیل لخته خونی را در قلب و پاها افزایش داده و فشار خون را بالا ببرند. بنابراین، در صورت داشتن سابقه ابتلا به فشار خون بالا یا مشکلات انعقادی، باید از دیگر روش های پیشگیری از بارداری استفاده کنید.
البته، مصرف دارو های ضد بارداری برای اغلب زنان جوان ایمن است. زنان بالای 50 سال، بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری قلبی بوده و باید در صورت امکان به صورت کامل از مصرف داروهای حاوی استروژن و پروژسترون خودداری کنند.
در صورتی که خطر ابتلای فرد به حمله قلبی بسیار اندک بوده و رهایی از علائم یائسگی همچون گر گرفتگی به شدت نیاز است، می توان از درمان جایگزینی هورمون استفاده کرد. البته، پس از سن 65 سال افراد باید جهت اجتناب از مصرف دارو های هورمونی تمام تلاش خود را به کار گیرند، زیرا این دارو ها خطر ابتلا به بیماری قلبی و سرطان سینه را افزایش می دهند.
علائم سکته در زنان جوان
با اینکه بسیاری از افراد بر این باورند که حملات قلبی بیشتر در مردان اتفاق می افتند، اما باید گفت که بیماری های قلبی، علت اصلی مرگ در زنان هستند. به همین دلیل، شناخت علائم حملات قلبی و دریافت مراقبت پزشکی اورژانسی برای زنان، در هر سنی اهمیت دارد. درد یا ناراحتی قفسه سینه در اکثر افراد (مرد و زن) اولین نشانه بروز یک حمله قلبی است. با این حال، علائم قابل تشخیص حمله قلبی در زنان نسبت به مردان کمتر بروز می دهند. از جمله این علائم می توان موارد زیر را بیان کرد:
- درد یا ناراحتی در بخش های مختلف نیم تنه بالا (کمر، گردن، فک، بازو ها یا معده)
- تنگی نفس
- احساس سبکی در سر
- عرق سرد
- خستگی
- استفراغ و حالت تهوع
پیشگیری از سکته در زنان جوان
با اینکه برخی عوامل خطر غیر قابل کنترل هستند اما اقداماتی را می توان برای محافظت از سلامت قلب خود انجام داد. محققان تخمین می زنند که 80 درصد بیماری های قلبی از جمله سکته مغزی و حمله قلبی با تغییر در سبک زندگی قابل پیشگیری هستند. تغییراتی مانند:
پیشگیری از حمله ی قلبی با حفظ وزن مناسب
چاقی یا داشتن اضافه وزن خطر ابتلا به حمله قلبی را افزایش می دهد. از مصرف زیاد شکر پرهیز کنید. رژیم غذایی خود را به گونه ای انتخاب کنید که سرشار از دانه های کامل و مواد مغذی باشد. رژیم مدیترانه ای یک نمونه از این نوع رژیم هاست (دوری از مصرف الکل).
جلوگیری از حملات قلبی با تحرک کافی
مدیریت استرس
انجام چکاپ سالانه
پیش بینی بیماری قلبی مخصوصا در صورت عدم ابتلا به علائم می تواند دشوار باشد. انجام آزمایش سالیانه بهترین راه برای غلبه بر عوامل خطر قلبی است. همچنین در صورت ابتلا به بیماری های مرتبط با بیماری قلبی همچون دیابت و فشار خون باید از متخصصان سلامت کمک خواست.
در ادامه مطلب، به شرح 5 داستان واقعی از علائم سکته در زنان جوان می پردازیم:
⚠️احساس کردم که یک قرص بزرگ در گلوی من گیر کرده است!
من 3 حمله قلبی را در سه روز متوالی تجربه کردم. حملات قلبی من در تاریخ های 10، 11 و 12 ماه آوریل سال 2014 تنها چند ساعت پس از مرخص شدن از بیمارستان رخ دادند. حمله آخر به قدری شدید بود که تصور شد من مرده ام اما به کمک معجزه پزشکان توانستم به زندگی بازگردم.
هنگامی که گذشته را به یاد می آورم متوجه وجود علائم قلبی همچون بی حسی بازوی چپ و سفتی گردن در نوامبر 2013 می شوم. در حین بروز حمله قلبی، احساسی در قفسه سینه ام داشتم که انگار یک قرص بزرگ را خورده ام اما در گلویم باقی مانده است. همچنین، مواردی همچون حالت تهوع، گر گرفتگی، تعریق، خیس شدن بدن و خستگی شدید را تجربه کردم.
به طور کلی احساسم بدین گونه بود که انگار اعضای بدنم از کار افتاده اند. پس از جراحی استنت گذاری، متخصص بیماری های قلبی به من گفت که باید درباره سبک زندگی خود از نظر جسمی و روانی تجدید نظر کنم. من توصیه او را پذیرفتم و امروز خوشحالم که 5 روز هفته را ورزش های هوازی و تمرینات با وزنه و یوگا انجام می دهم. همه ما در این راه به کمک و انگیزه نیازمندیم.
⚠️سوزشی شدید روی دلم احساس کردم!
تازه تدریس 3 کلاس دشوار را به پایان رسانده بودم که در قفسه سینه خود احساس درد کردم. با این حال، این درد را سوزش سر دل تصور کردم. هنگام بالا رفتن از پله های باشگاه برای شرکت در یک جلسه به صورت ناگهانی احساس خستگی شدید کردم. این احساس به قدری شدید بود که توان ادامه مسیر را نداشتم.
چند ثانیه بعد، احساس گرما و تعریق کردم به گونه ای که انگار از یک سونا بیرون آمده باشم. پس از این موارد احساس تنگی نفس، حالت تهوع، گرفتگی دست ها و درد سینه ای را تجربه کردم که بدتر و بدتر می شد. من دائما بیان می کردم که حالم خوب است اما همکارم با اورژانس تماس گرفت. تکنسین های اورژانس یک نوار قلب از من گرفته و فورا با آمبولانس مرا به بیمارستان بردند.
ظرف یک ساعت، لخته ای که 100 درصد شریان قدامی و نزولی چپ ام را مسدود کرده بود برداشته شد. در همان لحظه ای که خارج شد، احساس رهایی کردم. متخصص قلب بیان داشت که استرس، ورزش یا ترکیبی از هر دو سبب پارگی شریان من و تشکیل یک لخته خون شده بود. بعد از این ماجرا متوجه شدم که بسیاری از افراد مبتلا به این انسداد فوت می شوند. امروزه از اینکه قادر به داشتن یک سبک زندگی سالم هستم احساس خوشبختی می کنم.
پس از این رویداد به طور مرتب با مراجعه به پزشک شریان های خود را بررسی کرده و مراقب هستم که در ورزش کردن خیلی به خود فشار وارد نکنم.
⚠️احساس کردم که بر روی زمین صاف، در حال بالا رفتن از قله اورست هستم!
من در حال یک کوه نوردی ساده با دوستم بودم که به صورت ناگهانی احساس تنگی نفس شدید و دردی کشنده تا بازوی چپم را تجربه کردم. بر روی یک سنگ نشستم و به دوستم گفتم که حالم خوب است. این کوه نوردی چندان سخت نبود. اما من بعد از یک دوی ماراتن، برای معاینه یک درد خفیف در سینه ام به پزشک مراجعه کرده بودم.
با این حال، دوستم صحبت من را نپذیرفته و با عجله به بیمارستان رفتیم. هنگامی که به بیمارستان رسیدیم پزشکان بیان داشتند که 98 درصد شریان چپ قلب من مسدود شده و این انسداد بسیار به قلب من نزدیک است. این عارضه با نام حمله قلبی بیوه ساز نیز شناخته می شود، زیرا معمولا سبب مرگ فرد می شود. من تنها 33 سال سن و تناسب اندام فوق العاده ای داشتم اما معلوم شد که به دلیل داشتن یک ژن از نظر ابتلا به حمله قلبی در معرض خطر بسیار بالایی قرار دارم.
پدر من اولین حمله قلبی خود را در سن 32 سالگی تجربه کرد. پس از آن روز، سه جراحی انجام داده و 5 استنت در شریان های من جایگذاری شد. همچنین، پس از آن باید از یک رژیم غذایی به شدت گیاهی و کم کلسترول پیروی کنم. با وجود این گفته ها، هم اکنون احساس خوبی دارم و به انجام کار های مورد علاقه ام می پردازم.
⚠️احساس کردم به سرطان سینه مبتلا شده ام!
در اوایل سال 2008 به برخی علائم عجیب دچار شدم. شانه چپم بدون هیچ دلیل مشخصی درد گرفته، مغزم نسبت به پاسخ دادن سوالات کند شده و در کل سمت چپ بدنم احساس شوک الکتریکی می کردم. با این حال، هیچ کدام از این موارد به قدری شدید نبود که به پزشک مراجعه کنم. به همین دلیل، به مدت 9 ماه آن ها را نادیده گرفتم.
پس از مدتی، ظرف یک شب شوک های الکتریکی سمت چپ بدنم تشدید شده و در قفسه سینه ام احساس درد کردم. اولین موردی که به ذهنم آمد سرطان سینه بود اما قبل از اینکه بتوانم یک ملاقات با پزشک برنامه ریزی کنم دچار مشکل شدم. یک روز صبح پس از بیدار شدن احساس حالت تهوع، خستگی و درد کمر داشتم اما با این وجود بر سر کار حاضر شدم. پس از رسیدن اتفاقات را برای همکارم تعریف کرده و گفتم احساس می کنم قفسه سینه ام در حال خرد شدن است.
او فورا پاسخ داد این موارد همانند علائم سکته ی قلبی است. تصور کردم که دیوانه شده. زیرا من تنها 37 سال سن داشتم. علاوه بر آن، اضافه وزن و انسداد شریانی نداشته و از نظر بدنی نیز از تناسب فوق العاده ای برخوردار بودم. با این وجود، او باز هم بر رفتن به بیمارستان اصرار کرد. پس از رسیدن به بیمارستان، در اتاق انتظار اورژانس به یک حمله قلبی کامل دچار شدم. در تمام این مدت هیچ گاه تصور نکردم که در حال دچار شدن به یک حمله قلبی هستم.
تنها احساسی که داشتم این بود که حالم خوب نیست و یک اتفاق بد در حال رخ دادن است. با نگاه به گذشته دریافتم که سابقه خانوادگی ابتلا به بیماری قلبی را دارم. تقریبا تمامی افراد خانواده مادری ام به حمله قلبی زودرس دچار شده اند. همچنین، پدر بزرگم در سن 37 سالگی به یک حمله قلبی دچار شده بود. تمام موارد این تجربه ترسناک بود و هنوز هم با یادآوردی آن لحظات ناراحت می شوم.
البته، این رویداد از طرفی یک هشدار فوق العاده بود. حال با دانستن خطرات، بهتر می توانم برای مقابله با این مشکل آماده شوم. من هر روز علاوه بر داروهای قلبی یک قرص آسپرین کودکان نیز مصرف می کنم و به صورت منظم آزمایش می دهم. هم اکنون به ورزش های مورد علاقه ام همچون صخره نوردی بازگشته ام و به همه افراد توصیه می کنم که درباره سابقه خانوادگی بیماری قلبی از والدین خود سوال بپرسند.
⚠️تصور کردم که به حمله هراس دچار شده ام!
من تنها 21 سال داشته و مشغول به تحصیل در دانشگاه بودم که به حمله قلبی مبتلا شدم. هنگامی که در آپارتمانم در کنار هم اتاقی هایم در حال آماده شدن برای رفتن به تمرین فوتبال بودم به احساسی دچار شدم که تصور کردم اضطراب است. مادر من 6 هفته قبل در اثر حمله قلبی جان باخت و من هنوز دچار غم از دست دادن او بودم. هر باری که نفس می کشیدم، در هنگام بازدم در سینه ام احساس سوزش می کردم.
پس از چندین دقیقه درد قفسه سینه ام افزایش یافت و احساس کردم انگار فردی در حال فشار دادن و فرو کردن یک چاقو به قلبم است. این درد بدترین درد زندگی من نبود اما بسیار ناراحت کننده بود. من احساس غش کردن و سبکی سر داشتم. با وجود احساس سرما، عرق کرده و حالت تهوع داشتم. عجیب ترین قسمت رویداد این بود که مچ هایم بی حس شده بودند.
تقریبا تمامی نواحی دست هایم مخصوصا مچ ها به خواب رفته بودند. این درد عجیب به گونه ای بود که با نشستن، ایستادن یا دراز کشیدن برطرف نمی شد. با تجربه این حالت احساس کردم که کاملا اشتباه کرده ام. پس از مراجعه به بیمارستان پزشکان بیان داشتند که یک لخته خون یکی از شریان های قلبی ام را به صورت نسبی مسدود کرده و سبب بروز حمله قلبی شده بود. پزشکان توانستند با دارو لخته را از بین برند و به همین دلیل نیازی به جراحی نداشتم.
هم اکنون با اینکه حال خوبی دارم اما از دو نظر محدودیت دارم. اول اینکه جهت پیشگیری از تشکیل یا جابجایی لخته خون، دیگر قادر به انجام ورزش های پر آسیب همچون فوتبال نیستم. دوم اینکه باید جهت پیشگیری از وارد شدن فشار بیش از حد به قلب، ضربان قلبم را در کمتر از 170 بار در دقیقه حفظ کنم.
دکتر سید خلیل فروزان نیا جراح قلب