قهوه بزرگترین منبع کافئین در سراسر جهان می باشد. در ادامه به بررسی میزان کافئین مصرفی و رابطه ی قهوه و تپش قلب می پردازیم.
کافئین چیست؟
کافئین ماده ای طبیعی متعلق به گروهی از ترکیبات به نام، متیل گزانتین می باشد. این ماده در بیش از 60 گیاه در سراسر جهان از جمله دانه قهوه هامبل و توت گیاه گوارانا یافت می شود. کافئین موجود در این گیاهان به محافظت از آن ها در برابر آسیب حشرات کمک می کند. برای ما انسان ها، این ماده به عنوان یک محرک عمل می کند و پرمصرف ترین ماده روانگردان در جهان می باشد.
کافئین در چه مواد خوراکی یافت می شود؟
قهوه و تپش قلب؟
اولین تاثیر قهوه بر بدن، بیدار ماندن یا هوشیار نگه داشتن آن در هنگام خستگی است. قهوه و سایر نوشیدنی های حاوی کافئین فعالیت مغز را افزایش می دهند که به افزایش هوشیاری، کاهش خستگی و افزایش تمرکز کمک می کند.
مضرات قهوه
با این حال، در برخی موارد، مصرف قهوه می تواند عوارض جانبی منفی به همراه داشته باشد، زیرا کافئین بر روی افراد به روش های مختلفی تأثیر گذار است و برخی افراد نسبت به کافئین حساس ترند. برخی از عوارض منفی آن می تواند شامل:
- احساس خستگی
- تحریک پذیری
- اضطراب
- افزایش ضربان قلب
- تپش قلب
- اختلال در خواب
لازم به ذکر است که در منابع گیاهی کافئین، و به ویژه در قهوه، طیف وسیعی از ترکیبات و مواد مغذی دیگر مانند آنتی اکسیدان ها وجود دارد که می توانند تأثیر مثبتی بر سلامت قلب ما داشته باشند. بنابراین، برای محققان دشوار است که از یک جزء از دانه های قهوه، کافئین، را جدا کنند تا به تأثیر آن بر روی انسان بپردازند.
درمان تپش قلب بعد از خوردن قهوه
1_ نوشیدن آب جهت رقیق شدن خون
2_ تحریک عصب واگ، عصب واگ مغز را به قلب متصل میکند و تحریک آن می تواند به کاهش تپش قلب کمک کند:
- دوش آب سرد بگیرید.
- کمپرس آب سرد یا یخ را به مدت چند ثانیه روی صورت خود قرار دهید .
- خنده یا سرفه نیز عصب واگ را تحریک میکنند.
4_ ایجاد تعادل در الکترولیت ها در بدن با مصرف غذاهای دارای پتاسیم، کلسیم، منیزیم و سدیم مانند: آوواکادو، اسفناج،موز، آجیل و ماهی …
5_ مصرف محرک ها را کم کنید(الکل، نوشیدنی های انرژی زا و قهوه).
مضرات قهوه برای قلب
شواهد متفاوتی در رابطه با مضرات قهوه برای قلب وجود دارد. اما بطور کلی به نظر نمی رسد که کافئین خطر بیماری قلبی قلبی و سکته مغزی را افزایش دهد. با این حال در مطالعاتی مشخص شده که به دلیل تاثیر آن بر سیستم عصبی باعث فشار خون می شود و فشار خون بالا یک عامل خطر برای حمله قلبی و سکته ی مغزیست، زیرا ممکن است به مرور زمان به عروق آسیب برساند و جریان خون به قلب و مغز شما را محدود کند.
اما باید این نکته را در نظر داشته باشید، اثر کافئین بر فشار خون موقتی است و قوی ترین تاثیر را روی افرادی که عادت به مصرف آن نداشته اند، دارد.
در برخی مطالعات محققان متوجه شدند مصرف قهوه ممکن است منجر به تغییر ریتم ضربان قلب به نام فیبریلاسیون دهلیزی شود. این عارضه در جوانانی مشاهده شده که نوشیدنی های انرژی زا مصرف میکنند و به نظر نمی رسد که در همه رخ دهد. در واقع حتی برخی افراد مبتلا به مشکلات قلبی نیز ممکن است قادر باشند مقدار زیادی کافئین را بدون هیچ گونه اثر سو تحمل کنند.
در یک مطالعه کنترل شده هنگامی که 51 بیمار نارسایی قلبی به مدت 5 ساعت، 100 میلی گرم کافئین در ساعت مصرف کردند، ضربان قلب و ریتم آنها در حد طبیعی باقی ماند. صرف نظر از تمام شواهد نامعلوم در این رابطه، اگر پس از مصرف نوشیدنی های کافئین دار متوجه تغییر در ضربان یا ریتم قلب خود شدید مصرف را کاهش دهید. زیرا مضرات قهوه برای قلب نه رد، و نه ثبت شده است.
میزان مصرف قهوه در روز
هیچ راهنمایی در مورد میزان مصرف قهوه برای افراد وجود ندارد. اگرچه دستورالعملی وجود ندارد، اما توصیه هایی برای حداکثر میزان مصرف کافئین در روز وجود دارد. حداکثر میزان مصرف کافئین برای بزرگسالانی، حداکثر 400 میلی گرم کافئین در روز و بیش از 200 میلی گرم در هر نوشیدنی می باشد.
از آنجا که منابع کافئین در غذا و نوشیدنی تنوع بسیاری دارد، محتوای کافئین نیز متفاوت است. بسته به محصول و میزان آن، 400 میلی گرم کافئین می تواند به سرعت مصرف شود. به عنوان مثال، یک فنجان قهوه میزان کافئین بیشتری نسبت به یک فنجان چای دارد، اما این میزان بین نوع دانه های قهوه و نحوه تهیه آن ها نیز متفاوت است.
در کودکان توصیه می شود بیش از 3 میلی گرم کافئین، به ازای هر کیلوگرم وزن بدن، مصرف نشود. برای زنان باردار و شیرده نیز توصیه می شود که کافئین مصرفی خود را به 200 میلی گرم یا کمتر در روز محدود کنند.
- کافئین موجود در قهوه دم کرده می تواند بین 95 تا 200 میلی گرم در هر فنجان باشد
- کافئین موجود در قهوه فوری می تواند بین 27 تا 173 میلی گرم در فنجان باشد
- کافئین موجود در چای سیاه بین 40 تا 120 میلی گرم در هر فنجان است
- کافئین موجود در چای سبز بین 25 تا 29 میلی گرم در هر فنجان است
قرص کافئین
پودر کافئین به عنوان “کافئین خالص” شناخته می شود و گاهی در محصولات فروش آنلاین یا فروشگاه های مواد غذایی سالم یافت می شوند. این محصول می تواند حاوی مقدار بسیار زیادی کافئین در یک بسته باشد. این امر تشخیص مصرف حداکثر دوز مصرفی را برای مصرف کننده بسیار دشوار می کند. یک قاشق چای خوری کوچک می تواند معادل 25-50 فنجان قهوه باشد که این مقدار می تواند کشنده باشد. مثال دیگر آن عصاره چای سبز است که می تواند در مکمل ها یا سایر محصولات غذایی سالم یافت شود.
عصاره چای سبز منجر به آسیب کبدی شده و همچنین می تواند کشنده باشد. در دسامبر 2019 استانداردهای غذایی استرالیا و نیوزیلند فروش کافئین خالص و محصولات حاوی کافئین بسیار غلیظ را ممنوع کرد (غلظت کافئین 5% یا بیشتر در مواد غذایی جامد یا نیمه جامد یا غلظت کافئین 1٪ یا بیشتر در مواد غذایی مایع).
مصرف چه مقدار از کافئین برای بدن مضر نیست؟
- از قهوه های بدون کافئین و چای سیاه بدون کافئین استفاده کنید
- از چای های گیاهی بدون کافئین مانند نعناع تند، بابونه، توت یا لیمو و زنجبیل استفاده کنید
- به جای نوشابه و نوشیدنی های انرژی زا از آب معمولی یا گازدار برای طعم دهنده استفاده کنید
تاثیر قهوه بر روی فشار خون
بسیاری از تأثیرات کافئین، چه مثبت و چه منفی، می توانند موقتی و برگشت پذیر باشند. به عنوان مثال، ممکن است برخی افراد پس از مصرف قهوه دچار افزایش فشار خون شوند، اما فقط حدود چهار ساعت می تواند ادامه داشته باشد. بنابراین این اثر قابل برگشت است، با این حال تأثیر طولانی مدت مصرف قهوه بر روی فشار خون کلی، همچنان نامشخص است.
توصیه های پزشک قلب در رابطه با مصرف قهوه و کافئین
زمانی که صحبت از سطح انرژی و سلامت کلی می شود، کافئین نمی تواند جایگزین ترکیب رژیم غذایی مناسب قلب، ورزش و خواب شود.
اکثر افراد سالم باید مصرف کافئین خود را تعدیل کنند. برای جلوگیری از عوارض جانبی منفی، میزان توصیه شده کافئین 400 میلی گرم در روز را بخاطر داشته باشید.
به یاد داشته باشید که همه ما متفاوت هستیم و برخی از ما نسبت به کافئین حساسیت بیشتری داریم. این حساسیت ها می تواند منجر به ایجاد عوارض منفی ذکر شده در بالا شود که می توانند ناخوشایند یا ناراحت کننده باشند. اگر متوجه این عوارض شدید، مقدار کافئین مصرفی خود را یادداشت کنید و به تدریج آن را کاهش دهید تا جایی که دیگر این عوارض را تجربه نکنید. برخی افراد ترجیح می دهند کافئین را به طور کامل حذف کنند و این امر کاملاً درست است.
زمان آخرین مصرف کافئین را به خاطر بسپارید. کافئین حدود شش ساعت پس از آخرین مصرف می تواند در بدن ما باقی بماند. خواب با کیفیت برای حفظ سلامتی و پیشگیری از بیماری ها مهم است. بهتر است از مصرف قهوه بعد از ظهر یا عصر خودداری کنید تا الگوی خوابتان بهم نخورد. خطر مصرف کافئین خالص و بسیار غلیظ کاملاً مشخص است و توصیه می شود از انواع محصولات حاوی این نوع کافئین بشدت خودداری کنید.
دکتر سید خلیل فروزان نیا جراح قلب