منظور از هایپرلیپیدمی، چربی خون بالا یا بالا بودن سطح لیپیدها در خون می باشد. بروز این بیماری با تصلب شرایین (گرفتگی عروق) و دیگر بیماری های مهم از جمله حمله قلبی، سکته مغزی و بیماری عروق محیطی نیز در ارتباط است. اما پاسخ به پرتکرار ترین سوال نشانه های چربی خون بالا چیست؟
هایپرلیپیدمی چیست؟
لیپیدها (از جمله کلسترول و تری گلیسیریدها) نوعی چربی خون هستند. چربی خون برای عملکرد درست بدن ضروری است، اما داشتن مقدار زیاد لیپید یا چربی خون، فرد را در معرض خطر ابتلا به برخی بیماری ها و مشکلات جدی قرار می دهد.
انواع چربی خون
افرادی که کلسترول و تری گلیسرید بالا دارند، به هایپرلیپیدمی یا چربی خون مبتلا می باشند که این وضعیت می تواند خطر ابتلا به بیماری های قلبی، سکته مغزی و بیماری شریانی را افزایش دهد.
1- چربی خون اکتسابی:
این وضعیت ممکن است در طول زندگی فرد به دنبال انجام دادن برخی کارها و یا انجام ندادن برخی کارهای دیگر، بروز پیدا کند. در موارد دیگر نیز مصرف برخی داروها و یا ابتلا به سایر بیماری ها می تواند منجر به این وضعیت شود.
2- هایپرکلسترولمی ژنتیکی:
نوعی هایپرلیپیدمی ژنتیکی می باشد. این بیماری ناشی از بروز یک جهش ژنتیکی بوده و باعث می شود کلسترول اضافی خون به جای دفع شدن از بدن، در دیواره شریان ها تجمع پیدا کند.
3- هایپرتری گلیسیریدمی فامیلی:
برخی افراد آن را از والدین خود به ارث می برند، این نیز یکی از انواع هایپرلیپیدمی ژنتیکی است. این بیماری منجر به افزایش بیش از حد سطح تری گلیسیرید های خون می شود.
دلایل ابتلا به چربی خون
هایپرلیپیدمی اکتسابی دلایل مختلفی دارد. از جمله:
- چاقی
- داشتن رژیم غذایی پرچرب
- بی تحرکی و یا فعالیت بدنی کم
- ابتلا به بیماری های دیگری از جمله دیابت
- یائسگی
- مصرف برخی داروهای خاص
نشانه های چربی خون
چربی خو ممکن است هیچگونه علائمی نداشته باشد. اما به دنبال بدتر شدن وضعیت ممکن است علائمی بروز پیدا کند. این علائم شامل موارد زیر می باشد:
- گرفتگی عضلات پا (بیشتر در عضلات ساق پا)
- احساس درد در پاها و یا انگشتان پا
- درد قفسه سینه
- مشکلات تنفسی و یا تنگی نفس هنگام فعالیت
- گیجی یا بروز مشکل در تکلم
- ضعف عضلانی (اغلب در بازوها)
پزشکان برای تشخیص چربی خون، از آزمایش خون استفاده می کنند. همچنین در مورد سابقه خانوادگی و سایر بیماری های فرد، سوالاتی می پرسند. در صورتی که هایپرلیپیدمی منجر به بیماری عروق کرونر قلب (CHD) و یا تصلب شرایین شود، علائم در بزرگسالان می تواند شامل موارد زیر باشد:
- سکته مغزی
- حمله قلبی
- فشار خون بالا
- انسداد عروق خونی در مغز و قلب
- احساس درد یا فشار در قفسه سینه (آنژین صدری)
عوارض چربی خون
هایپرلیپیدمی می تواند باعث چسبیدن چربی به دیواره رگ های خونی و تشکیل “پلاک” شود. پلاک ها می توانند منجر به بروز مشکلاتی از جمله موارد زیر شوند:
- تصلب شرایین (سخت شدن شریان ها)
- بیماری عروق کرونر قلب (زمانی که اکسیژن رسانی به عضله قلب کافی نباشد)
- حمله قلبی
- سکته مغزی
- بیماری سرخرگ محیطی (PAD) بیماری عروق بازوها یا پاها
تشخیص چربی خون بالا
در صورت بروز علائم مشکوک به هایپرلیپیدمی، پزشک ابتدا یک معاینه فیزیکی انجام داده و در رابطه با علائم سوالاتی می پرسد. سپس برای تشخیص درست، انتخاب درمان موثر و بررسی دقیق وضعیت، از روش های تشخیصی پیشرفته استفاده می کند. روش های تشخیصی رایج می تواند شامل آزمایش خون باشد.
آزمایش خون میزان چربی، کلسترول، قند و پروتئین را در خون بررسی می کند. پانل لیپیدی نوعی آزمایش خون برای تعیین میزان کلسترول توتال، کلسترول بد (LDL) ، کلسترول خوب (HDL) و تری گلیسیرید های خون می باشد.
درمان و یا کنترل چربی خون بالا
پزشک ممکن است ایجاد تغییراتی در سبک زندگی، مانند فعالیت بدنی بیشتر و مصرف غذاهای سالم را توصیه کند. همچنین ممکن است داروهایی برای کاهش چربی خون تجویز شود. انتخاب برنامه درمانی مناسب، باید توسط متخصص قلب با تجربه صورت گیرد.