هایپرلیپیدمی، به معنای بالا بودن سطح چربی ها در خون، از جمله کلسترول و تری گلیسیرید است. کلسترول، نوعی ماده مومی و چرب می باشد که توسط کبد ساخته می شود و بدن، برای انجام چندین عملکرد ضروری، به آن نیاز دارد.
از سوی دیگر، تری گلیسیرید، رایج ترین نوع چربی در بدن است. کالری های اضافی در بدن به تری گلیسیرید تبدیل و در سلول های چربی ذخیره می گردند. هنگامی که بدن به انرژی نیاز داشته باشد، تری گلیسیریدها را آزاد می کند. اما ببینیم عوارض چربی خون بالا چیست؟
عوارض چربی خون بالا چیست؟
بالا بودن مقدار کلسترول و تری گلیسیرید، می تواند سبب بروز مشکلات جدی سلامتی، مانند بیماری های قلبی و سکته شود. تجمع چربی در عروقی که مسئول خون رسانی از قلب به سایر قسمت های بدن را دارند، منجر به باریک شدن عروق و کاهش یا انسداد جریان خون می گردد.
ممکن است فوراً متوجه بالا بودن چربی خون خود نشوید؛ زیرا بالا بودن مقادیر کلسترول و تری گلیسیرید، معمولاً هیچ علامتی ایجاد نمی کند. تنها راه بررسی قطعی این موضوع، اندازه گیری سطوح کلسترول توسط پزشک است. هایپرلیپیدمی می تواند به ایجاد برخی عوارض جدی، که به طور ناگهانی رخ می دهند، کمک کرده و منجر به یک فوریت پزشکی گردد. این عوارض می توانند شامل موارد زیر باشند:
- بیماری عروق کرونر
- سندرم حاد کرونر
- حمله قلبی
- سکته
- بیماری شریانی محیطی
- دیابت
- فشار خون بالا
علائم رایج چربی خون بالا
بالا بودن سطوح چربی در خون، ممکن است برای مدت طولانی مشخص نشود، زیرا هایپرلیپیدمی عموما بی علامت است و به طور کلی طی ملاقات معمول با پزشک و چکاپ تشخیص داده می شود. گاهی اوقات، بالا بودن سطح کلسترول و تری گلیسیرید، تا زمانی که به میزان بحرانی نرسد، آشکار نمی گردد. چربی خون بالا ممکن است به بروز برخی بیماری های مزمن، که علائم خاصی دارند، کمک نماید؛ مانند:
- تصلب شرایین، تجمع چربی و کلسترول روی دیواره شریان
- بیماری عروق کرونر
- بیماری عروقی
- تنگی نفس
- سرگیجه
- درد قفسه سینه
- بی حسی یا سوزن سوزن شدن
- تورم، به ویژه در دست و پا
- ترمیم ضعیف زخم
- مشکلات پوستی یا تغییر رنگ
- فشار خون بالا
یکی دیگر از علائم شایع هایپرلیپیدمی، وجود رسوبات کوچک چربی در زیر پوست است، که معمولاً در اطراف چشم ایجاد می گردد. این رسوبات، که گزانتوما نامیده می شوند، به دلیل تجمع انواع خاصی از چربی، در زیر پوست ایجاد می شوند. اندازه و مکان بروز آن ها متفاوت بوده و به طور کلی، فارغ از آنکه می توانند علامت مشکلاتی جدی تر باشند، بی ضرر هستند.
علائم نادر چربی خون یا هایپرلیپیدمی
از آنجا که علائم هایپرلیپیدمی به طور کلی محدود است، علائم کمیاب بسیار کمی نیز برای این عارضه وجود دارد. در برخی موارد، بالا بودن سطح کلسترول، با افزایش سطح تری گلیسیرید مرتبط است. سطوح بالای تری گلیسیرید می تواند منجر به بروز بیماری هایی مانند پانکراتیت شود.
بیماری های مرتبط با چربی خون بالا
چربی خون بالا معمولاً با علائم یا نشانه های خاصی همراه نیست، بنابراین، بهتر است که از سنین پایین، به طور مرتب سطح کلسترول موجود در خون خود را بررسی نمایید. از جمله بیماری هایی که با چربی خون همراه است میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
1_ کلسترول و بیماری عروق کرونر قلب
خطر اصلی ناشی از افزایش کلسترول، ابتلا به بیماری عروق کرونر قلب است که می تواند منجر به مرگ ناشی از حمله قلبی گردد. اگر سطح کلسترول خون بیش از حد بالا باشد، کلسترول در دیواره عروق تجمع می یابد. با گذشت زمان، این تجمع کلسترولی (پلاک)، سبب سخت شدن عروق یا تصلب شرایین می شود.
ممکن است نواحی خاصی از عروق تغذیه کننده قلب، تنگ شده (تنگ شدن کانونی) و جریان خون را در قسمتی از ماهیچه قلبی کند نمایند. کاهش جریان خون، می تواند منجر به بروز درد قفسه سینه (آنژین) یا در صورت انسداد کامل رگ خونی، منجر به بروز حمله قلبی شود.
2_ کلسترول و سکته مغزی
علاوه بر رگ های خونی داخل و اطراف قلب، پلاک های کلسترولی می توانند سبب تنگی برخی عروق منتهی به مغز نیز شوند. در صورتی که رگ تغذیه کننده مغز به طور کامل مسدود گردد، سکته مغزی رخ می دهد.
3_ کلسترول و بیماری عروق محیطی
4_ دیابت و چربی خون بالا
5_ کلسترول و فشار خون بالا
6_ کلسترول و اختلال نعوظ
چربی خون نرمال چند است؟
آزمایش چربی خون با برداشت یک یا چند لوله خون، در آزمایشگاه انجام می شود. برای انجام این تست باید حتما ناشتا باشید، یعنی از خوردن و آشامیدن هر چیزی به جز آب، به مدت 9 تا 12 ساعت قبل از انجام آزمایش خون، خودداری کنید. برای اکثر بزرگسالان، سطح کلسترول موجود در خون بهتر است در محدوده زیر باشد:
- کلسترول تام: 125 تا 200 میلی گرم بر دسی لیتر
- کلسترول غیر از HDL: کمتر از 130 میلی گرم بر دسی لیتر
- LDL: کمتر از 100 میلی گرم بر دسی لیتر
- HDL: بیش از 40 میلی گرم بر دسی لیتر
- تری گلیسیرید: کمتر از 150 میلی گرم بر دسی لیت
-کلسترول HDL، لیپوپروتئین با چگالی بالا یا کلسترول "خوب"
-تری گلیسیریدها، نوعی چربی موجود در خون، که بدن برای تامین انرژی از آن استفاده می کند
-کلسترول تام، کل کلسترول موجود در خون بر اساس اعداد HDL ،LDL و تری گلیسیرید