باتری قلب (پیس میکر یا ضربان ساز) یک دستگاه الکترونیکی کوچک است که برای کمک به تنظیم ریتم قلب در زیر پوست نصب می شود. از باتری قلب معمولاً برای درمان علائم ناشی از برادی کاردی (ضربان قلب آهسته) که در اغلب افراد مبتلا به سندرم سینوس بیمار یا بلوک قلبی دیده می شود، استفاده می شود. اما آیا عمر کسانی که باتری قلب دارند نسبت به افراد دیگر کمتر است؟
افرادی که پیس میکر قلب در بدن خود نصب می کنند برای انجام امور روزانه و فعالیت عادی خود هیچ گونه محدودیتی نخواهند داشت. هدف از نصب باتری قلب برای بیمار، رفع مشکلات فعلی و بهبود کیفیت زندگی او است. بنابراین، داشتن یک باتری قلب نباید زندگی شما را تغییر داده، یا مختل کند. اگر بخواهیم به بیانی ساده تر توضیح دهیم، شما تا زمانی که به چند نکته ی ساده عمل می کنید، نباید مشکلی برایتان ایجاد شود و زندگیتان تحت تأثیر باتری قلب قرار بگیرد.
بعد از نصب باتری قلب
عمل نصب باتری قلب یک عمل کم تهاجمی است و دوره ی نقاهت کوتاهی دارد. شما ممکن است بعد از چند روز در ناحیه ی برش احساس درد داشته باشید. همچنین، پزشک معمولاً به بیماران توصیه می کند تا 1 یا 2 هفته بعد از عمل از فعالیت های شدید یا بلند کردن اجسام سنگین خودداری کنید. محل برش بعد از 2 تا 3 هفته به طور کامل بهبود می یابد و معمولاً بعد از آن شما محدودیت خاصی ندارید.
در روزهای اولیه بعد از عمل، شما باید مراقب علائم خونریزی یا عفونت مثل تورم، افزایش قرمزی یا افزایش درد باشید. خوشبختانه این عوارض بسیار نادر می باشند؛ اما در صورت بروز هر یک از موارد نام برده باید به پزشک مراجعه کنید.
پزشک ممکن است از شما بخواهد که هر چند وقت یک بار باتری قلب خود را چک کرده، تا از عملکرد و خالی نشدن باتری مطمئن شوید. در اغلب موارد، شما می توانید در خانه و با استفاده از دستگاه خاصی که پزشک شما در اختیارتان قرار داده، باتری قلب خود را به صورت بی سیم چک کنید. همچنین، شما موظف هستید که یک یا دو بار در سال برای معاینه به پزشک خود مراجعه کنید.
زمانی که باتری قلب شما نزدیک تمام شدن باشد (معمولاً بعد از 5 تا 10 سال)، باید برای تعویض باتری مجددا به جراح قلب مراجعه کنید. تعویض باتری قلب یک روش نسبتاً ساده و سرپایی است که با بی حسی موضعی انجام می شود. در این روش، پزشک ژنراتور باتری قلب قدیمی شما را از لیدها جدا کرده و دور می اندازد. سپس، یک ژنراتور جدید به سیم متصل می کند و محل بریدگی را می دوزد. به طور کلی، لیدهای باتری قلب هرگز نیاز به تعویض ندارند؛ به جز در مواقعی که مشکل ساز شوند.
عمر کسانی که باتری قلب دارند؟
باتری قلب مستقلا باعث افزایش طول عمر بیمار نخواهد شد، بلکه این باتری ها با پایش مداوم ضربان قلب بیمار و ایجاد شوک الکتریکی در مواقعی که آریتمی های خطرناک قلبی ایجاد میشوند می توانند باعث رفع خطر به وجود آمده شوند. در نتیجه احتمال مرگ و میر در اثر آریتمی های کشنده قلبی و ایست قلبی در بیماران دارای باتری قلب کاهش خواهد یافت و بیمار طول عمری مشابه سایر افراد دیگر خواهد داشت.
مراقبت از باتری قلب یا ضربان ساز
بر خلاف تصورات رایج، لوازم خانگی مدرنی مثل مایکروفر هیچ مشکلی برای باتری قلب ایجاد نمی کنند و نیازی نیست که نگران لوازم خانگی خود باشید. اما در مورد برخی از دستگاه های دیگر، مواردی وجود دارد که برای اطمینان و احتیاط باید رعایت کنید، مانند:
1_ تلفن های همراه
اگر تلفن همراه در نزدیکی باتری قلب شما قرار بگیرد (معمولاً در مواقعی که افراد موبایل خود را در جیب روی سینه قرار می دهند) می تواند روی عملکرد باتری قلب شما تأثیر بگذارد. اما تا زمانی که گوشی شما 6 اینچ (تقریباً 16 سانتی متر) یا بیشتر از پیس میکر فاصله داشته باشد، خطر خاصی وجود ندارد.
2_ آهنربا
آهنرباها نیز مانند تلفن های همراه می توانند عملکرد ضربان ساز شما را تحت تأثیر قرار دهند. بنابراین بهتر است این لوازم را به اندازه ی 6 اینچ یا بیشتر از پیس میکر خود دور نگه دارید.
3_ ردیاب های ضد سرقت
ردیاب های ضد سرقت موجود در فروشگاه ها (گیت های ضد سرقت) با تولید امواج الکترومغناطیسی کار می کنند. امواج الکترومغناطیسی می توانند به صورت لحظه ای عملکرد باتری قلب شما را با مشکل مواجه کنند. با این وجود، زمانی که به سرعت و بدون مکث از این ردیاب ها عبور می کنید، خطر خاصی شما را تهدید نمی کند. بنابراین در صورت مواجهه با این ردیاب ها توقف نکنید؛ به سرعت از آن بگذرید.
4_ گیت بازرسی فلزیاب فرودگاه ها
شما معمولاً در زمان عبور لحظه ای از گیت های بازرسی فلزیاب فرودگاه مشکلی نخواهید داشت. اما اگر نگهبان فرودگاه بخواهد از اسکنرهای دستی امنیتی برای بازرسی شما استفاده کند، ممکن است باتری قلب شما دچار مشکل شود. اسکنر دستی حاوی آهنربایی است که می تواند با نزدیک شدن به باتری قلب شما، عملکرد آن را تحت تأثیر قرار دهد.
5_ اسکنرهای تمام بدن در فرودگاه
بررسی ها نشان داده است که اسکنرهای تمام بدن موجود در فرودگاه (دستگاهی است که اشیاء یا بدن فرد را برای اهداف غربالگری امنیتی بررسی می کند) تأثیری روی عملکرد باتری قلب ندارند. اما برای اطمینان از این موضوع به تحقیقات بیشتری نیاز است.
بنابراین، همیشه بهتر است قبل از اینکه وارد بخش بازرسی فرودگاه شوید، در مورد باتری قلب خود به مسئول مربوطه اطلاع دهید تا مأموران فرودگاه از اسکنر دستی نزدیک باتری قلب شما استفاده نکنند.
6_ دستگاه جوشکاری صنعتی و اره برقی
با وجود اینکه لوازم برقی خانگی آسیبی به باتری قلب شما وارد نمی کنند، اما دستگاه های جوش صنعتی، اره برقی و سیم های فشار قوی می توانند عملکرد باتری قلب شما را دچار اختلال کنند. بنابراین، افرادی که باتری قلب دارند نباید از این تجهیزات استفاده کنند.
7_ پرتو درمانی
اشعه های قدرتمندی که در پرتو درمانی برای سرطان استفاده می شوند می توانند به باتری قلب شما آسیب برسانند. بنابراین اگر به پرتو درمانی نیاز دارید، پزشک باید از محافظ های خاصی برای باتری قلب شما استفاده کند تا به آن آسیبی وارد نشود.
فرآیند های پزشکی که باعث مختل شدن عملکرد باتری قلب می شوند.
اگر شما باتری قلب دارید، باید قبل از انجام مواردی مثل سنگ شکنی (روشی که در آن از امواج صوتی برای شکستن سنگ های کیسه صفرا یا کلیه استفاده می کنند)، پزشک خود را در جریان بگذارید. زیرا امواج صوتی ممکن است باتری قلب را تحت تأثیر قرار دهد.
تحریک الکتریکی عصبی-عضلانی از راه پوست یا TENS (یک روش درمانی رایج جهت کاهش درد که در آن، از جریان هایی با فرکانس پایین جهت تحریک عصب و عضله استفاده می شود)؛ الکتروکوتر (ابزار جراحی الکتریکی که جهت ایجاد برش و جلوگیری از خونریزی در اتاق عمل به کار می رود) و همچنین، دیاترمی (نوعی درمان مورد استفاده در فیزیوتراپی که با عبور امواجی از بدن سبب گرم شدن بافت های مورد نظر می شوند) از دیگر مواردی است که ممکن است سبب اختلال در عملکرد باتری قلب شوند.
همانطور که پیش از این اشاره کردیم، باتری قلب باید کیفیت زندگی شما را بهبود بخشیده و به رفع مشکل شما کمک کند. با وجود اینکه اکثر بیمارانی که باتری قلب دارند بیش از اندازه به خودشان سخت می گیرند، اما باید بدانید که باتری قلب نباید باعث محدودیت شما شده و زندگی را برایتان دشوارتر کند.
بعد از گذراندن دوره ی نقاهت عمل کاشت باتری قلب، تنها باید چند اقدام احتیاطی ساده را انجام دهید. مواردی که به آنها اشاره کرده ایم، چیزهایی نیستند که شما هر روز با آنها مواجه شوید و رعایت آنها کار سختی نیست. در اغلب موارد، زمانی که شما یک باتری قلب نصب می کنید می توانید بدون فکر کردن به آن به زندگی عادی خود ادامه دهید.
دکتر فروزان نیا جراح قلب در تهران
