تامپوناد قلبی زمانی اتفاق می افتد که مایع اضافی در فضای اطراف قلب جمع شده و با اعمال فشار مضاعف به قلب، جلوی پمپاژ درست آن را می گیرد. یک کیسه ی فیبری به نام پریکارد (پیراشامه) در اطراف قلب وجود دارد. این کیسه از دو لایه ی نازک تشکیل شده است. معمولاً برای جلوگیری از ایجاد اصطلاک بین این دو لایه در زمان تپش و تحرک، مقدار کمی مایع بین این دو لایه وجود دارد. در برخی موارد، مقداری مایع اضافی می تواند در فضای بین این دو لایه تشکیل و انباشته شود.
اگر مایع بیش از حد انباشته شده باشد، این حجم اضافی عملیات انبساط نرمال قلب را دشوار می کند. به علت همین فشار اضافه، خون کمتری از بدن وارد قلب شده و از سوی دیگر، میزان خون غنی از اکسیژن خروجی از قلب کاهش می یابد.
اگر حجم زیادی مایع با سرعت زیاد در اطراف قلب جمع شود، می تواند منجر به تامپوناد حاد قلبی شود. تامپوناد قلبی در صورت عدم درمان فوری ممکن است خطر جانی داشته باشد. نوع دیگر تامپوناد قلبی (تحت حاد) زمانی اتفاق می افتد که این مایع به آرامی به مرحله ی انباشتگی برسد
علت ابتلا تامپوناد قلبی چیست؟
تامپوناد قلبی به علت انباشتگی مایع در کیسه ی اطراف قلب ایجاد می شود. به این انباشتگی مایع، افیوژن پریکارد گفته می شود. در برخی موارد تامپوناد قلبی کیسه ی پریکارد نیز دچار التهاب می شود. بیماری هایی که می توانند منجر به این مشکل شوند عبارتند از:
عفونت کیسه ی پریکارد
- سرطان
- التهاب کیسه ی پریکارد بر اثر حمله ی قلبی
- آسیب وارد شده طی عمل های قلبی
- بیماری های خود ایمنی
- حساسیت به برخی از داروها
- شیمی درمانی در ناحیه قفسه سینه
- علل متابولیسمی، مثل نارسایی مزمن کلیه که می تواند منجر به تجمع مایعات و سموم در بدن شود.
- بعد از عمل قلب باز
علائم تامپوناد قلبی چیست؟
در تامپوناد قلبی حاد، علائم معمولاً به طور ناگهانی و شدید بروز پیدا می کنند. در تامپوناد قلبی تحت حاد ممکن است در ابتدا متوجه علائمی نشوید، اما معمولاً با مرور زمان علائم وخیم تر می شوند. علائم احتمالی به شرح زیر می باشند:
- درد یا ناراحتی قفسه سینه
- نفس تنگی
- تنفس سریع
- افزایش ضربان قلب
- بزرگ شدن رگ های گردن
- ورم دست و پا
- درد در قسمت بالایی شکم
- ناراحتی شکم
- تب در صورت وجود عفونت
تشخیص این بیماری به چه صورت است؟
پزشک پس از انجام معاینات فیزیکی، در مورد سابقه ی بیماری های شما سؤالاتی را مطرح می کند. سپس، افت فشار بیش از حد طبیعی در هنگام نفس کشیدن را بررسی می کند. برخی از آزمایشات نیز می تواند به فرآیند تشخیص کمک کند. این آزمایش ها شامل موارد زیر می باشند:
- تست اکو، برای مشاهده ی مایع اطراف قلب و حرکت قلب
- الکتروکاردیوگرام (ECG)، برای بررسی ریتم الکتریکی قلب
- عکس برداری اشعه ایکس از قفسه سینه، برای مشاهده ی آناتومی قلب
- سی تی اسکن یا MRI
در صورت مشخص نبودن علت تامپوناد قلبی، پزشک شما باید به دنبال علت اصلی (زمینه ای) آن بگردد. اهمیت بالای این امر زمانی است که شما علائم شوک را تجربه کرده باشید. برای پیدا کردن علت بروز تامپوناد قلبی پزشک ممکن است به برخی از آزمایش های زیر نیاز داشته باشد:
- آزمایش خون به منظور پیدا کردن عفونت
- آزمایش خون به منظور تشخیص بیماری های خود ایمنی
- بررسی مایع خارج شده از اطراف قلب برای تشخیص عفونت یا سرطان
- آزمایش خون برای پیدا کردن مشکلات متابولیسمی
درمان تامپوناد قلبی چگونه صورت می گیرد؟
تامپوناد قلبی معمولاً یک شرایط اورژانسی بوده و تخلیه ی فوری مایع پریکارد ضروری می باشد. رایج ترین عملی که به این منظور انجام می شود، پریکاردیوسنتز است. در این عمل از یک سوزن و یک شلنگ بلند و نازک (کاتتر) برای خارج کردن مایع از فضای اطراف قلب استفاده می شود.
در برخی از موارد، پزشک ممکن است کیسه ی پریکارد را در زمان جراحی تخلیه کند. در موارد دیگر، جراح بخشی از پیراشامه را برمی دارد. این کار می تواند به تشخیص علت تامپوناد قلبی کمک کرده و جلوی انباشتگی دوباره ی مایع گرفته شود. به این عمل، پنجره ی پریکاردی گفته می شود.
معمولاً مدت کمی پس از خارج کردن مایعات اضافی، علائم نیز بهبود پیدا می کند. نتیجه ی نهایی به دلیل اصلی ایجاد انباشتگی، شدت تامپوناد قلبی، سرعت درمان و سایر بیماری های زمینه ای بیمار بستگی دارد. روش های درمانی دیگری که در کنار تخلیه ی مایع پیشنهاد می شوند عبارتند از:
- درمان های مربوط به علت ایجاد انباشتگی مایع، می تواند شامل آنتی بیوتیک ها برای عفونت های باکتریایی باشد
- تحت نظر داشتن دقیق با استفاده از تست اکو
- دارو یا مایعاتی برای افزایش فشار خون
- مسکن هایی مثل آسپرین
- داروهای ضد التهاب، مثل آسپرین، ایبوپروفن، استروئیدها یا کلشی سین
- دارو برای کمک به ضربان قلب قوی
- ،انتقال خون، در صورتی که تامپوناد قلبی بر اثر آسیب دیدگی یا بعد از جراحی قلب باز اتفاق بیفتد ممکن است ب این مورد نیاز داشته باشید.
عوارض احتمالی تامپوناد قلبی چیست؟
در صورت درمان فوری، تامپوناد قلبی معمولاً هیچ عوارضی ندارد. اما باید به یاد داشته باشید که در صورت عدم درمان، تامپوناد قلبی می تواند منجر به شوک شود. شوک بدن می تواند مشکلات جبران ناپذیری را ایجاد کند. به عنوان مثال، افت شدید فشار جریان خون به کلیه ها می تواند سبب نارسایی کلیه شود. همچنین، در صورتی که علائم شوک فوراً درمان نشود، می تواند از کار افتادگی اندام ها و حتی مرگ را در پی داشته باشد!
چگونه پیشگیری کنیم؟
شما می توانید با در نظر داشتن برخی از تمهیدات، خطر ابتلا به تامپوناد قلبی را کاهش دهید. برای مثال، از سلامت کلی خود به صورت زیر مراقبت کنید:
- رژیم غذایی سالم برای قلب
- ورزش کافی
- حفظ وزن مناسب
- خودداری از مصرف بیش از حد الکل
- مراجعه ی منظم به پزشک برای درمان هرگونه مشکل قلبی
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورت مشاهده ی هرگونه علائم تامپوناد قلبی فوراً به پزشک مراجعه کنید و در صورت احساس مشکلات تنفسی، درد قفسه سینه یا علائم شوک حتماً با اورژانس تماس بگیرید. شما نباید مسیر بیمارستان یا اورژانس را خودتان رانندگی کنید.
نکات کلیدی درباره ی تامپوناد قلبی
- در تامپوناد قلبی مایع اضافی در کیسه ی اطراف قلب انباشته می شود. این مایع به قلب فشار آورده و جلوی پمپاژ درست آن را می گیرد.
- بیشتر موارد تامپوناد قلبی اورژانسی می باشند. در صورت عدم درمان، تامپوناد قلبی می تواند منجر به شوک و نهایتاً مرگ شود.
- در بیشتر مبتلایان به تامپوناد قلبی باید مایع اضافی اطراف قلب تخلیه شود.
- در موارد دیگر که شدت بیماری کم است، پزشک ممکن است با استفاده از درمان های دیگر به مرور زمان این انباشتگی را کاهش دهد.
علیرضا
چهارشنبه ۳ آذر ۰( 2 سال پیش)
تعداد بازدید: 155
مشاهده پرسش
