بیماری ایسکمیک قلب یک بیماری قلبی است که موجب درد یا ناراحتی در قفسه سینه خواهد شد و زمانی افزایش می‌یابد که بخشی از عضله قلب خون کافی دریافت نکند. کلمه ایسکمیک به معنی آن است که قسمتی از بدن جریان خون کافی را نگیرد و در نتیجه اکسیژن کافی نداشته باشد. با ما همراه شوید تا در مورد این بیماری، علل و روش‌های درمان آن بیشتر بدانید.
مقدمه‌ای بر بیماری ایسکمیک قلبی
افزایش پلاک خونی بر روی دیواره عروق کرونر باعث ایجاد این بیماری می‌گردد. نشانه‌های این بیماری معمولاً در زمان انجام فعالیت‌های بدنی و یا فعالیت‌های هیجانی مشخص خواهند شد. البته این علائم ممکن است به طور ناگهانی و بدون هیچ هشدار خاصی نیز روی دهند.
درمان این بیماری شامل داروهای مختلف، تغییر سبک زندگی و در بعضی موارد جراحی است. در ادامه به یادگیری روش‌هایی که می‌توان به کمک آن‌ها خطر ابتلا به این بیماری را کاهش داد می‌پردازیم.
بیماری ایسکمیک قلب چیست؟
این بیماری معمولاً با نام‌های بیماری عروق کرونر قلب و بیماری عروق کرونری شناخته شده است. بر طبق مطالعات مرکز کنترل و پیشگیری بیماری ایالات متحده آمریکا (CDC) این بیماری شایع‌ترین علت برای حملات قلبی در ایالات متحده در طول سال‌های اخیر بوده است. این بیماری زمانی به وجود می‌آید که ذرات کلسترول خون بر روی دیواره‌های رگ‌هایی که خون را به عضله قلب می‌رسانند جمع شوند. در ادامه، این رسوبات که پلاک نام دارند ممکن است در کنار دیواره رگ‌ها تجمع کرده و باعث ایجاد التهاب شوند.
تجمع این رسوبات در این بیماری موجب باریک‌تر شدن رگ‌ها خواهد شد. باریک شدن رگ‌ها می‌تواند سبب مسدود شدن جریان خون شود،. با مسدود شدن جریان خون میزان اکسیژنی که به قلب می‌رسد کاهش خواهد یافت. به کل این فرآیند آترواسکلروز می‌گویند.
ایسکمیک به چه معناست؟
ایسکمیک به این معنی است که قسمتی از بدن جریان خون مناسب را ندارد و به همین دلیل اکسیژن کافی به آن قسمت از بدن نمی‌رسد. وقتی این اتفاق در قلب رخ دهد، فرد دچار بیماری ایسکمیک قلب خواهد شد. اگر به این بیماری مبتلا شوید، ممکن است در حین ورزش یا داشتن هیجان، درد قفسه سینه یا ناراحتی داشته باشید. علت این امر هم نیاز بالای بدن به جریان خون بالاتر در این وضعیت است. به این نوع درد در قفسه سینه آنژین می‌گویند.
علائم این بیماری معمولاً به تدریج و طی مدت زمانی طولانی ایجاد خواهند شد زیرا پلاک‌ها به تدریج دیواره رگ‌ها را مسدود می‌کنند. در بعضی موارد اگر یک سرخرگ در مدت زمان کمی مسدود شود علائم نیز بسیار زودتر مشخص می‌گردند.
در بعضی افراد علائم بیماری هیچ علامت خاصی از خود نشان نمی‌دهد. این نوع بیماری به ایسکمی خاموش معروف است.
نشانه‌های خفیف بیماری عروق کرونر
حمله قلبی نشانگر اولین علامت برای داشتن ایسکمی خاموش است. در بعضی افراد ممکن است ابتدا درد شدید قفسه سینه و تنگی نفس ایجاد شود. همانطور که گفته شد تغییر در سبک زندگی، دارو و گاهی اوقات جراحی می‌تواند بیماری ایسکمیک قلب را با موفقیت درمان کند.
با کمک از تمرین‌های سلامت قلب می‌توان خطر ابتلا به این بیماری را کاهش داد. این تمرین‌ها شامل استفاده از یک رژیم کم‌چرب و کم‌سدیم، ورزش، سیگار نکشیدن و حفظ وزن متعادل است. در صورت بدخیم شدن شرایط این بیماری ممکن است باعث حمله قلبی شود. در صورت داشتن علائمی مانند درد شدید قفسه سینه، مشکل در تنفس، سرگیجه، غش کردن، رنگ پریدگی لب‌ها و یا ضربان قلب بسیار سریع، به پزشک مراجعه کنید. اگر از قبل بیماری آنژین داشته‌اید ولی دارای این علائم هستید سریعاً به مراکز اورژانس بروید.
علائم اصلی بیماری عروق کرونر
کاهش خون و اکسیژن به قلب می‌تواند علائم مختلفی را ایجاد کنداین علائم در هر فرد متفاوت است. ممکن است شما علائم بیماری ایسکمیک قلب را به صورت روزانه در خود ببینید و یا اصلاً هیچکدام از آن‌ها را مشاهده نکنید. در ادامه به بعضی این علائم اشاره کرده‌ایم.
- ممکن است احساس درد شدیدی کنید که از قفسه سینه شروع شود، سپس به بازوها و در نهایت به پشت و بقیه بدن برسد.
- احتمال دارد احساس گرسنگی و سو هاضمه داشته باشید.
- درد به صورت مکرر در بخش‌های مشابه به هم رخ می‌دهد.
- درد در زمانی ایجاد می‌گردد که قلب باید فعالیت سختی را پشت سر بگذارد مثلاً در هنگام ورزش
- با مصرف مسکن درد کاهش می‌یابد.
- درد مدت زمانی کمی طول می‌کشد، برای مثال حدوداً ۵ دقیقه یا کمتر.
علائم بسیار خطرناک بیماری عروق کرونر
در بعضی موارد بیماری می‌تواند کشنده باشد. در ادامه متن علائمی آورده‌ایم که ممکن است موجب حمله قلبی بشود.
- درد و فشار در قفسه سینه، به طور معمول در قسمت چپ بدن که در مواردی ممکن است به فک، گردن، شانه یا بازو نیز سرایت کند.
- حالت تهوع (با استفراغ یا بدون استفراغ)
- تنگی تنفس و در بعضی موارد افزایش سرعت تنفس
- سرگیجه و غش کردن
علل بیماری ایسکمی قلب
بیماری ایسکمیک قلب به طور معمول در افرادی رخ می‌دهد که دارای آترواسکلورز هستند. در این افراد احتمال تجمع پلاک بر روی دیواره رگ‌ها افزایش می‌یابد. علل دیگر ممکن است لخته شدن خون و در نتیجه کاهش چرخش خون، اسپاسم عروق کرونر یا بیماری‌هایی باشد که نیازمندی قلب به اکسیژن را افزایش می‌دهند.
علل خطرناک عروق کرونر
بعضی علل دیگر نیز موجب افزایش احتمال ابتلا به این بیماری می‌گردند. البته در همه افرادی که این شرایط را دارند بیماری رخ نمی‌دهد. در ادامه به چند مورد از این علل اشاره می‌کنیم.
- داشتن دیابت
- سابقه خانوادگی در بیماری‌های قلبی
- کلسترول یا تری گلیسرید بالا
- فشار خون بالا
- چاقی
- عدم تحرک بدنی
- استفاده از دخانیات
- کاهش تنفس در خواب
کاهش احتمال ابتلا به بیماری ایسکمی قلب
با انجام موارد زیر می‌توانید خطر ابتلا به بیماری ایسکمیک قلب را کاهش دهید:
- اگر دچار بیماری دیابت هستید قند خون خود را مرتباً کنترل کنید.
- به طور منظم ورزش کنید.
- کلسترول خون خود را به میزان مناسب تعدیل کنید.
- سطح فشار خون را در سطح طبیعی نگه دارید.
- سیگار و سایر مواد دخانیاتی را درک کنید.
- چربی را در رژیم غذایی خود کمتر کنید.
درمان بیماری ایسکمی قلبی
درمان به کمک دارو یک روش رایج برای از بین بردن این بیماری است. برای درمان داروهای فراوانی وجود دارد، پزشک شما در انتخاب بهترین دارو به شما کمک خواهد کرد. اگر پس از استفاده داروها دچار عوارض جانبی شده‌اید حتماُ این مشکل را با پزشک خود در میان بگذارید. پزشک می‌تواند داروهای جایگزینی را برای شما تجویز نماید.
جراحی ایسکمی قلبی
اگر داروها به اندازه کافی برای کاهش درد مفید نباشد پزشک ممکن است آنژیوپلاستی عروق کرونر و یا جراحی عروق کرونر (CABG) را برای درمان بیماری ایسکمیک قلب توصیه کند. آنژیوپلاستی یک جراحی برای برداشتن پلاک و بازگرداندن جریان خون در رگ‌های مسدود شده است. جراحی CABG نیز با هدایت جریان خون از رگ‌های پیوندی به بازیابی جریان خون کمک می‌کند.
روش‌هایی برای بهبود بیماری ایسکمی قلبی
علاوه بر داروها و روش‌های جراحی، می‌توانید با تغییر سبک زندگی نیز این بیماری را بهبود ببخشید. این عادات سالم می‌توانند به کاهش خطر کمک کنند. البته عوارضی بالقوه‌ای نیز برای این بیماری وجود دارد. این عوامل شامل موارد زیر است:
آریتمی (ریتم نامنظم قلب)
آنژین مزمن
نارسایی احتقانی قلب
حمله قلبی به صورت مکرر
بیماری ایسکمیک قلب که به عنوان بیماری عروق کرونر نیز شناخته شده است، شایع‌ترین بیماری قلبی در ایالات متحده و علت اصلی حمله قلبی است. دلیل اصلی ایجاد این بیماری اغلب تجمع پلاک‌های چربی در داخل رگ‌های قلب و کاهش جریان خون و اکسیژن‌رسانی به عضله قلب است. استفاده از عادات سالم زندگی برای پیشگیری و درمان این بیماری بالقوه و خطرناک بسیار مهم است.
دکتر فروزان نیا جراح قلب در تهران
